Monitorujemy dzięcioła trójpalczastego

Dzięcioł trójpalczasty jest jednym z najciekawszych, a jednocześnie najrzadszych ptaków leśnych w Polsce. Dzięki koordynowanemu przez OTOP projektowi monitoringu będziemy wiedzieć, jak jego sytuacja zmienia się na przestrzeni kolejnych lat.

Wyjątkowy dzięcioł

Dzięcioł trójpalczasty pod wieloma względami różni się od innych dzięciołów. Jak sama nazwa wskazuje, zamiast czterech palców wystarczają mu trzy. Poza tym jest jedynym przedstawicielem tej grupy ptaków, u którego „czapeczka” jest żółta zamiast czerwonej. Silnie związany z borami świerkowymi, potrzebuje obumierających, dziuplastych drzew, w których może się gnieździć. Jeszcze do niedawna całą polską populację oceniano na zaledwie 200 par lęgowych, jednak najnowsze dane, jakimi dysponuje Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków (OTOP), pozwalają mówić o 700-1000 parach.

Dzięcioł jak parasol

Wysokie wymagania dzięciołów trójpalczastych dotyczące miejsc, w jakich żerują i przystępują do lęgów, decydują o tym, że ich obecność można traktować jako świadectwo wysokiego stopnia naturalności lasu. Poza tym, chroniąc tereny zamieszkiwane przez ten gatunek, chroni się również wiele innych rzadkich organizmów związanych z podobnym siedliskiem. – Z powodu roli, jaką dzięcioł trójpalczasty odgrywa w przyrodzie, często określany jest jako gatunek parasolowy. Monitoring jego populacji to ważne narzędzie w ochronie różnorodności biologicznej lasów  – podkreśla Ireneusz Mirowski, dyrektor  ochrony przyrody w OTOP.Taki program jest realizowany przez OTOP na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Finansowo projekt wspiera Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Testy zakończone, badania rozpoczęte

– Dzięcioł trójpalczasty jest gatunkiem skrytym, dlatego przed przystąpieniem do realizacji programu należało opracować i przetestować metodykę liczeń terenowych – mówi Tomasz Chodkiewicz, koordynator monitoringu ptaków w OTOP. W ubiegłym roku przeprowadzono pilotażowe liczenia na próbnych powierzchniach po 4 km2 każda. Wykazały one, że opracowana metodyka dobrze sprawdza się w terenie. 25 marca br.  ruszyły pełne badania, w których uczestniczy około 30 wysoko wykwalifikowanych ornitologów. Skontrolują 130 wyznaczonych obszarów: 50 w Polsce północno-wschodniej i 80 w Karpatach.

Najliczniejsze populacje dzięcioła trójpalczastego w Polsce żyją na terenie IBA – ostoi ptaków o znaczeniu międzynarodowym. Ochrona tych unikatowych w skali Europy obszarów to cel, który każdy może wesprzeć, przekazując w tym roku 1% swojego podatku dochodowego dla Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków. Zobacz, jak to zrobić