Obrączkujemy wodniczki na Bagnie Wizna

Niewiele jest miejsc na świecie gdzie występuje wodniczka, najrzadszy wróblak Europy. Większość tych terenów podlega ochronie rezerwatowej bądź znajduje się w parkach narodowych. Jednak istnieje kilka miejsc, które nie są w taki sposób chronione. Jednym z nich jest obszar Natura 2000 Bagno Wizna – niegdyś olbrzymie torfowisko niskie o powierzchni ok. 10 000 ha, zasilane przez wody łączących się rzek: Biebrzy i Narwi. W latach 60. teren ten został intensywnie zmeliorowany, obecnie znajdują się tu kośne łąki i turzycowiska.

Wolontariusze oraz pracownicy OTOP monitorują Bagno Wizna od 2009 roku, a od 2012 ze zwiększoną regularnością. Z racji silnego zmeliorowania terenu i braku kontroli nad odpływem wody, różnice w jej poziomie między sezonami są znaczne, co może wpływać znacząco na liczebność tamtejszej populacji wodniczki. W okresie prowadzenia monitoringu stwierdzano tu od 23 do 58 samców. W tym roku naliczono 43 śpiewające samce. Postanowiliśmy też po raz pierwszy odłowić i zaobrączkować część z nich. Udało się zaobrączkować 5 osobników. Dzięki temu w przyszłości, podczas kontroli, będzie możliwe stwierdzenie, czy samce powracają corocznie w te same miejsca lęgowe.

Z uwagi na ciągłe użytkowanie rolnicze tego terenu (głównie w kierunku kośnym i kośno-pastwiskowym) oraz ze względu na okresową niemożność prowadzenia prac mechanicznych, część rolników korzysta z pakietów rolno-środowiskowych chroniących wodniczkę. Łąki i turzycowiska koszone są wtedy dopiero po 15 sierpnia, dzięki czemu wodniczka, a także wiele innych ptaków współwystępujących z nią, może bezpiecznie wyprowadzić lęgi. Rolnicy otrzymują z funduszy unijnych dopłatę, która po części rekompensuje im niezebrane wczesne siano, którego często przez zbyt wysoki poziom wód i tak nie byliby w stanie pozyskać.

Od tego roku pakiet rolno-środowiskowy chroniący ptaki związane z ekstensywnie użytkowanymi łąkami, w tym wodniczkę, będzie obowiązywał jedynie na obszarach Natura 2000, a kwoty dopłat dla większości gatunków zostały zredukowane w stosunku do lat ubiegłych. OTOP aktywnie uczestniczył w konsultacjach podczas tworzenia nowej edycji programu i przeciwstawiał się wprowadzaniu zmian w stosunkowo dobrze działającym programie, jednak nacisk Komisji Europejskiej na to, aby ciąć koszty, był bardzo silny. Niestety, może to spowodować niewystarczającą ochronę ptaków na terenach leżących poza siecią obszarów Natura 2000.

fot. Tomasz Chodkiewicz