Afrykańskie sępy giną – Czerwona Lista IUCN

Sześc​iu z 11 gatunków sępów żyjących w Afryce, największych i najbardziej rozpoznawalnych ptaków drapieżnych na tym kontynencie, grozi obecnie ryzyko wyginięcia, według najnowszych badań BirdLife International zawartych w Czerwonej Liście IUCN gatunków zagrożonych.

Przyczyn spadku populacji afrykańskich sępów jest kilka. Pierwszy to masowe zatrucia przynętami przez ludzi chroniących zwierzęta domowe. 29% zarejestrowanych zgonów sępów może być spowodowanych nielegalnym handlem częściami ich ciała, stosowanymi w tradycyjnym lecznictwie. Praktyki te są powszechne w Afryce zachodniej i południowej. Trzecim powodem spadku liczebności sępów jest kłusownictwo. Sępy są zabijane, ponieważ ich obecność może alarmować władze o nielegalnych polowaniach na duże zwierzęta, np. słonie lub nosorożce. W latach 2011-2014 zginęło z tego powodu co najmniej 1500 sępów w sześciu południowych krajach Afryki.

Dr Juliusz Arinaitwe, dyrektor afrykańskiego programu w BirdLife International, powiedział: „Okradanie afrykańskiego nieba z jednej z najbardziej znanych i spektakularnych grup ptaków i szybki spadek populacji sępów na kontynencie ma poważne konsekwencje dla jego mieszkańców. Zjadając padlinę sępy pomagają zatrzymać rozprzestrzeniające się choroby. Teraz, kiedy jesteśmy świadomi skali spadku ich populacji, przyrodnicy muszą przekonać ustawodawców, organizacje religijne, agencje rządowe i władze lokalne oraz samych mieszkańców do ochrony tych wspaniałych ptaków”.

40 nowych gatunków ptaków trafiło obecnie na listę IUCN jako gatunki zagrożone największym ryzykiem wyginięcia. Oprócz sępów lista ta obejmuje wiele innych gatunków. Znalazł się na niej: hełmoróg (Rhinoplax vigil), papużka ostrosterna (Lathamus discolor), maskonur (Fratercula arctica) oraz – lęgowa także w Polsce – turkawka (Streptopelia turtur).

23 gatunki ptaków zostały zaszeregowane do niższej kategorii zagrożeń. Część tych gatunków odzyskuje dawną liczebność w wyniku naturalnych zmian, część natomiast – jak namorzynek seszelski (Acrocephalus sechellensis) i petrel czarnopręgi (Pterodroma axillaris) – w wyniku pozytywnego wpływu działań ochronnych.

„Sępy i inne ptaki odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu zdrowych ekosystemów” – mówi Simon Stuart, przewodniczący Komisji Przetrwania Gatunków w IUCN. „Spadek ich populacji może spowodować efekt domina dla innych gatunków i wywołać zmiany w przyrodzie. Widzimy pewne pozytywne rezultaty działań ochronnych, ale ta informacja jest ważnym sygnałem alarmowym, pokazującym, że pilnie muszą zostać podjęte działania w celu ochrony tych gatunków”.

Czerwona Lista IUCN jest powszechnie uznawana za najbardziej wiarygodny i obiektywny system oceny ryzyka wymierania gatunków. BirdLife International współpracuje z IUCN tworząc Czerwoną Listę ptaków.

Kategorie IUCN:

• wymarłe (EX)
• wymarłe na wolności (EW)

zagrożone wyginięciem:             

• krytycznie zagrożone (CR)
• zagrożone (EN)
• narażone (VU)

• bliskie zagrożenia (NT)
• najmniejszej troski (LC)

Afrykańskie sepy przeniesione do kategorii krytycznie zagrożone (CR):

Sęp białogłowy (Trigonoceps occipitalis) Fot. Andy and Gill Swash

Sęp plamisty (Gyps rueppelli) Fot. Andy and Gill Swash

Sęp afrykański (Gyps africanus)  Fot. M. Froneman 

Sęp brunatny (Necrosyrtes monachus) Fot. Andy and Gill Swash

Inne gatunki krytycznie zagrożone (CR):

Hełmoróg (Rhinoplax vigil) Fot. Muhammad Alzahr

Papużka ostrosterna (Lathamus discolor) Fot.Peregrine Rowse

zagrożone (EN):

Sęp przylądkowy (Gyps coprotheres) Fot. Martijn Hammers

narażone (VU):

Turkawka (Streptopelia turtur) Fot. Glyn Sellors

Gatunki, które zostały sklasyfikowane do niższej kategorii zagrożeń:

Petrel czarnopręgi (Pterodroma axillaris) Fot. David Boyle

Namorzynek seszelski (Acrocephalus sechellensis) Fot. Martijn Hammers