Spring Alive 2020 | Jak być dobrym obserwatorem ptaków?

Z ostatnimi dniami zimy niecierpliwie nasłuchujemy i wypatrujemy śladów wiosny, a potem stopniowe jej rozkwitanie. Najbardziej spektakularne poruszenie daje się o tej porze roku obserwować w świecie ptaków, kiedy dalecy i bliscy migranci przemierzają tysiące kilometrów z oddalonych zimowisk, żeby u nas spędzić wiosnę i lato. Dla uczestników corocznej kampanii Spring Alive to znak, że czas zacząć obserwacje ptasich powrotów.

Spring Alive to międzynarodowy projekt edukacyjny realizowany od lat pod patronatem BirdLife International, a zarządzany przez OTOP, skierowany do każdego, komu podglądanie ptaków sprawia przyjemność: do dzieci i młodzieży, ich rodziców i nauczycieli; do obserwatorów w Europie, Azji Środkowej i w Afryce. Obiektem zainteresowania Spring Alive są więc gatunki obieżyświaty, które mogą być obserwowane przez ptasiarzy z trzech kontynentów: bocian biały, dymówka, brzegówka, jerzyk, kukułka, żołna oraz, od tego roku, sieweczka obrożna.

Sieweczka sieweczce nierówna

Ten ostatni, niezwykle wdzięczny ptak z rodziny sieweczkowatych, przypomina trochę puchatą, beżowobrązową kulkę na długich nóżkach. Sieweczka obrożna, spotykana w Polsce głównie na odludnym wybrzeżu morskim lub brzegach rzek (np. na łachach Wisły), nie będzie u nas często widzianym gatunkiem Spring Alive. Jest to nieliczny gatunek lęgowy, częściej spotykany w okresie migracji, wymagający czynnej ochrony tam, gdzie przystępuje do lęgów. Ale dla wielu krajów Europy, a przede wszystkim Afryki, będzie na pewno częstszym obiektem obserwacji. Wypatrujmy jednak sieweczki obrożnej także i u nas, jeśli tylko siedlisko sprzyja jej obecności. Należy jednak zwrócić uwagę na to, żeby nie pomylić jej z podobnym gatunkiem – sieweczką rzeczną, od której „nasza” odróżnia się szerszym i wyraźniejszym pasem wokół szyi, jakiemu zawdzięcza swoją nazwę, oraz pomarańczową nasadą dzioba.

Młoda sieweczka obrożna, fot. Romuald Mikusek

Obserwacje i co dalej…

Spring Alive rozpoczyna się u nas oficjalnie z pierwszym dniem wiosny, czyli 21 marca, i trwa do jej ostatniego dnia, czyli do 21 czerwca. Biologia i ekologia wybranych gatunków ptaków decyduje o tym, że ich przyloty rozciągnięte są w czasie: od najwcześniej pojawiających się boćków, po przylatujące jako ostatnie owadożerne gatunki, takie jak jerzyk czy żołna. Zachęcamy was do zapisywania swoich obserwacji powracających do nas ptaków w bazie danych projektu Spring Alive www.springalive.net. Na ich podstawie mechanizm bazy opracowuje mapę postępów wiosny – od najwcześniej pojawiających się ptaków w południowej i zachodniej Europie, po późniejsze obserwacje z obszarów położonych bardziej na wschód. Zmiany klimatu, coraz cieplejsze zimy i rozmywanie się granicy między zimą i wiosną, powodują, że zmienia się także zachowanie ptaków. W niektórych obszarach Polski pojedyncze bociany zdecydowały się pozostać na zimę. Znajdzie to także odzwierciedlenie w zgłaszanych obserwacjach.

Baza danych przylotów ptaków i związana z nią mapa to nie wszystko, co oferuje strona Spring Alive. Najmłodsi znajdą tu strefę gier i zabaw poświęconych ptakom, a starsi – pakiet informacji merytorycznych o tym, jakie proste działania możemy podjąć dla ochrony ptaków.

Co roku w ramach kampanii oferujemy kilka konkursów, wymagających różnorodnych aktywności, zarówno na poziomie międzynarodowym, w ramach których uczestnicy z Polski mogą zmierzyć się z rówieśnikami z innych krajów, jak i na poziomie lokalnym.

Bądź dobrym obserwatorem ptaków

To hasło tegorocznej edycji Spring Alive. Tym razem uczestnikom kampanii pragniemy przekazać jak najwięcej informacji o tym, jakie narzędzia i sprzęt pomagają w obserwacjach ptaków, jak patrzeć na ptaki i na co zwrócić uwagę, żeby jak najlepiej je poznać i nauczyć się rozpoznawać. Bardzo ważnym przekazem jest także to, jak się zachowywać, obserwując i fotografując ptaki, żeby ich nie płoszyć, nie przeszkadzać w wysiadywaniu jaj i wychowaniu młodych. To podstawowe zasady etyki obserwatora ptaków. Pakiet informacji na ten temat dostępny jest na stronie internetowej Spring Alive. Temu tematowi poświęcone są także konkursy, propozycje działania dla nauczycieli, aktywność na profilu Spring Alive na Facebooku. Zachęcamy także do obejrzenia krótkiego filmu „Być niewidocznym, czyli o obserwowaniu i fotografowaniu przyrody Beki”, który jest spotkaniem w terenie ze znanym fotografem przyrody i gawędziarzem Marcinem Kostrzyńskim. Film, przygotowany przez OTOP, dostępny jest na stronie https://otop.org.pl/2020/02/02/2-filmowe-spotkania-z-beka-na-swiatowy-dzien-mokradel/. Może być wykorzystany na lekcjach przygotowujących uczniów do podglądania ptaków.

Więcej informacji o Spring Alive na stronie www.springalive.net oraz na Facebooku Spring Alive.

Spring Alive finansowany jest ze środków HeidelbergCement.