Międzynarodowy Dzień Jerzyka | 7 czerwca

7 czerwca – dziś Międzynarodowy Dzień Jerzyka!

Są jednymi z najszybszych ptaków świata (200 km/h !)  i dość tajemniczymi. Naukowcy próbują zgłębiać sekrety życia jerzyków, wciąż jednak nie udało się poznać ich do końca.

Co o nich wiemy?

Łacińska nazwa Apus apus pochodzi ze starożytnej greki, gdzie słowem apus określano  „jaskółkę bez stóp”, czyli jerzyka (  α – bez, πούς – stopa).

Większość życia spędzają w powietrzu. Śpią, jedzą, piją, zbierają materiał na gniazdo i… rozmnażają się. Najbardziej „stacjonarny” dla jerzyków czas to budowanie gniazda, wysiadywanie jaj (wysiadują oboje rodzice) i karmienie młodych. Od momentu odchowania młodych, poprzez powrót i pobyt na zimowiskach, do kolejnego powrotu na miejsca lęgowe – mogą ani razu nie wylądować (wiemy to m.in. dzięki nadajnikom, założonym przez badaczy z Uniwersytetu w Lund w Szwecji).

Jerzyki mają bardzo specyficzną budowę palców – wszystkie cztery skierowane do przodu. To umożliwia im wczepianie się w pionowe płaszczyzny (np. ściany budynku), ale uniemożliwia poruszanie się po ziemi.

Gniazda jerzyków kojarzą nam się z miejskim krajobrazem i wysokimi budynkami. Często wykorzystują otwory w stropodachach, chętnie zajmują budki lęgowe. Co ciekawe – jerzyki gniazdują także w dziuplach drzew. Najliczniejsza populacja „drzewnych” jerzyków w Polsce jest w Puszczy Białowieskiej.

Bolus, fot. Mark Smyth

Jerzyki żywią się wyłącznie owadami, zatem w przypadku złej pogody mogą cierpieć na niedobór pokarmu, zwłaszcza w okresie karmienia piskląt. W takiej sytuacji pisklęta potrafią spowolnić procesy fizjologiczne i wprowadzić się w stan hibernacji. Dzięki temu mogą przetrwać bez jedzenia kilka dni. Rodzice w tym czasie poszukują pokarmu, nawet kilkaset kilometrów od gniazda.

Bolus to kulka o wadze ok. 1 grama, składająca się ze złowionych owadów, przenoszona w wolu jerzyków. Takimi kulkami jerzyki karmią swoje potomstwo.

Jerzyki, mimo bardzo intensywnego trybu życia (ciągłe przebywanie w powietrzu wymaga mnóstwa energii, nawet jeśli w znacznej części jest to lot szybowy), potrafią dożyć nawet 20 lat. Najbardziej wiekowy jerzyk dożył co najmniej 21 lat, a w ciągu swojego życia pokonał odległość 4.800.000 km

Jerzyk jest jednym z 7 gatunków – zwiastunów wiosny – międzynarodowej kampanii Spring Alive. Zachęcamy do zgłaszania obserwacji tych niezwykłych ptaków w specjalnym formularzu:

http://www.springalive.net/pl-pl/migrations/addnew

Na koniec obejrzyjcie przesłanie dr Jane Goodall, wybitnej prymatolożki, z okazji Dnia Jerzyka 2020.

Więcej o Międzynarodowym Dniu Jerzyka możecie przeczytać tutaj:

https://worldswiftday.org/en/home/