Wełna

We wsi Osiniec, położonej nieopodal Gniezna, bije źródło rzeki Wełny. Po przepłynięciu 118 km uchodzi do Warty w miejscowości Oborniki.
Na początku swej drogi Wełna płynie niespiesznie, wijąc się wśród łąk, lasów i pól oraz przepływając przez 12 jezior W dolnym biegu jej charakter zupełnie się zmienia. Ze względu na duży spadek, rzeka nabiera tempa, dlatego nazywana jest jedyną górską rzeką w Wielkopolsce. Potwierdzeniem tego stwierdzenia mogą być gatunki ryb występujące w Wełnie, czyli lipień i pstrąg potokowy - charakterystyczne dla górskich potoków. Płynąc wschodnim skrajem Puszczy Noteckiej, gęsto meandruje. Znaczny spadek umożliwił postawienie tu młynów wodnych. Przykłady tych konstrukcji można oglądać w Muzeum Młynarstwa w Jaraczu. Kiedyś Młyny były ważnym elementem w lokalnej gospodarce, obecnie stanowią świadectwo historii i ogromny problem dla ryb i innych organizmów wodnych, dla których są barierą nie do pokonania.

Wełna przepływa przez kilka rezerwatów przyrody. Zwrócimy uwagę przede wszystkim na wodne rezerwaty. Jeden z nich, o nazwie Wełna, został powołany dla ochrony okazów flory i fauny cha­rak­terystycznych dla śro­do­wi­ska rzek o bystrym nur­cie (m.in. występuje tam bardzo ciekawy krasnorost - hildenbrandia rzeczna). Natomiast w rezerwacie Słonawy przedmiotem ochrony są tarliska ryb m.in stanowisko głowacza białopłetwego - gatunku wpisanego do Czerwonej listy kręgowców Polski.

Wełna na swojej drodze mija wiele miejscowości m.in. Jankowo Dolne, Strzyżewo Kościelne, Rogowo, Janowiec Wielkopolski, Mieścisko, Wągrowiec, Pruśce, Rogoźno, Dziewcza Struga, Wełna, Kowanówko czy Jaracz.