Spacer hydromorfologiczny nad rzeką Leśną

W sobotę 23 sierpnia zaprosiliśmy mieszkańców Hajnówki i okolic na BioBlitz hydromorfologiczny. Hydromorfologia bada hydrologiczne i morfologiczne (fizyczne) właściwości elementów, które budują rzekę. Natomiast BioBblitz to rodzaj prowadzenia badań przez eksperta z udziałem mniej doświadczonych uczestników. Chodzi o to, by każdy mógł się przekonać, w jaki sposób prowadzone są badania, jakie elementy oceniane oraz co nam daje taka wiedza.

Fot. Alicja Pawelec

Nasz wspólny spacer odbył się w ramach lokalnego festiwalu „Dzikie jest piękne”, który miał na celu zwrócić uwagę na piękno okolic Puszczy Białowieskiej. W naszym wydarzeniu wzięły udział 22 osoby.

W trakcie badań przeszliśmy się wzdłuż koryta rzeki Leśnej, obserwując i badając kształt jej koryta, przepływ wody, nachylenie doliny i roślinność porastającą jej brzegi. Sprawdzaliśmy, czy rzeka na tym odcinku jest mocno przekształcona przez człowieka, czy nie.

Próbowaliśmy pracować metodą Hydromorfologicznego Indeksu Rzecznego, wykorzystywanego przy monitoringu stanu wód przez instytucje państwowe i naukowców. Metoda okazała się bardzo przyjazna i nieskomplikowana nawet dla niedoświadczonych uczestników, chociaż aby w pełni wykorzystać jej możliwości, wymaga odpowiedniej wprawy i doświadczenia.

Fot. Alicja Pawelec

Od samego początku spaceru Leśną dużą wartość przyrodniczą stanowiła dolina rzeki — fragmenty podmokłego lasu, ślady żerowisk bobrów, bogata roślinność. Niestety ogromnym problemem jest silna regulacja Leśnej na tym odcinku, przekształcenie całej zlewni oraz coraz dłuższe okresy bez deszczu. Z tego powodu już w połowie odcinka badawczego w rzece…zabrakło wody. Jak to możliwe, że rzeka na podłożu torfowym, która powinna cały rok sączyć wodę z okolicznych mokradeł przestała płynąć? ‘To konsekwencje wieloletnich regulacji i zmian klimatu. Pamiętajmy! Woda w rzece nie bierze się tylko ze źródeł. Pochodzi ze spływu powierzchniowego i podziemnego z całej zlewni. Jeśli osuszymy wszystkie tereny wokół rzeki, to w rzece też tej wody zabraknie!

Fot. Alicja Pawelec

Rozmawialiśmy też o wartości kulturowej, jaką niesie ze sobą obecność rzeki w najbliższej okolicy. Pytaliśmy o wspomnienia, jakie budzi rzeka Leśna wśród mieszkańców Hajnówki. Liczymy, że to nieco inne niż zwykle spojrzenie na rzekę zaowocuje w przyszłości zainteresowaniem rzeką Leśną oraz pozwoli angażować się w sprawy dotyczące jej swobodnego przepływu.

BioBblitz hydromorfologiczny został zrealizowany w ramach projektu „Rzeka nie jest rzeczą”, realizowanego przez OTOP i Fundację Greenmind

Projekt finansowany jest przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy EOG i Funduszy Norweskich w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny.