Prawie 200 skrajnie zagrożonych gatunków

Czerwona Lista (Gatunków Zagrożonych) IUCN to najbardziej wszechstronne źródło informacji na temat globalnego stanu ochrony gatunków roślin i zwierząt. Gatunki są przypisane do jednej z ośmiu kategorii zagrożenia określonej w oparciu o kryteria związane z trendem populacji, wielkością i strukturą populacji i zasięgiem geograficznym. 

W ramach aktualizacji Czerwonej Listy 2013 BirdLife International oceniło stopień zagrożenia 10 065 gatunków ptaków. 130 uznano za wymarłe, 4 za wymarłe na wolności, 198 za krytycznie zagrożone wyginięciem, 397 za zagrożone wyginięciem, 713 za gatunki narażone, 888 za bliskie zagrożenia, 7675 za gatunki mniejszej troski, a w przypadku 60 gatunków uznano, że istnieje za mało danych dla dokonania dokładnej oceny.

Wśród gatunków uznanych za krytycznie zagrożone znalazła się m.in. kusokurka białoskrzydła (Sarothrura ayeresi) zamieszkująca górskie łąki RPA i Etiopii. Do czynników, które do tego doprowadziły, naukowcy zaliczają melioracje, przekształcanie naturalnych siedlisk na cele rolnicze, a także zbyt intensywny wypas zwierząt gospodarskich. 

Los kusokurki może niedługo podzielić trznadel złotawy (Emberiza aureola). Jeszcze 13 lat temu był tak pospolity, że jego sytuacja nie wzbudzała żadnych obaw co do przyszłości i pozwalała zaliczać go do gatunków mniejszej troski. Wskutek masowego, nielegalnego chwytania na zimowiskach w Chinach oraz w południowo-wschodniej Azji, stan populacji drastycznie się pogorszył. Obecnie trznadel złotawy należy do gatunków zagrożonych wyginięciem.

Tegoroczna aktualizacja przynosi jednak także pozytywne wiadomości. Dzięki wzrostowi liczebności poprawił się status dwóch gatunków albatrosów – czarnonogiego i czarnobrewego – należących do jednej z najbardziej zagrożonych wyginięciem ptasich rodzin. Przyłów w sieciach rybackich to główne zagrożenie tych oceanicznych wędrowców, które w naturze mogą dożywać ponad 60 lat. W wielu krajach wdrożono odpowiednie programy realizowane głównie przez jednostki zajmujące się połowem ryb i innych organizmów morskich, mające na celu zmniejszenie śmiertelności albatrosów. Wciąż poważnym problemem jest znaczne zanieczyszczenie oceanów plastikowymi śmieciami, którymi ptaki karmią swoje pisklęta, a te następnie giną w potwornych męczarniach. 

Na położonej na Oceanie Indyjskim wyspie Rodriguez (archipelag Maskarenów) działania ochronne polegające m.in. na odtwarzaniu zalesień, eliminowaniu obcych gatunków inwazyjnych oraz aktywnej kampanii informacyjnej wśród lokalnych społeczności pomogły poprawić sytuację dwóch zagrożonych gatunków: wikłacza maskareńskiego (Foudia flavicans) i namorzynka maskareńskiego (Acrocephalus rodericanus). 

Zdjęcie główne: Trznadel złotawy / Sergiej Jelisew