Trójstronne negocjacje unijne ostatnią szansą na prawdziwą reformę WPR | apel naukowców

Grupa 40 naukowców opublikowała apel do europejskich instytucji (Komisja, Parlament i Rada), które przystępują właśnie do ostatecznych, trójstronnych rozmów w sprawie ustalenia kształtu wspólnej polityki rolnej (WPR), mającej obowiązywać w nadchodzących latach. Naukowcy apelują, by w trakcie rozmów przeformułowano zapisy projektu WPR tak, by wychodziły one naprzeciw potrzebom środowiska i społeczeństwa Europy, a nie tylko cementowały dotychczasowe praktyki, które przyczyniły się do obecnego kryzysu rolnictwa i środowiska przyrodniczego związanego z krajobrazem rolniczym. Wzywają do stworzenie zapisów, które wyjdą naprzeciw środowiskowym i społecznym ambicjom, których wdrożenie obiecuje KE, m.in. poprzez europejski zielony ład i strategię ochrony różnorodności biologicznej. Zgodnie z tymi ambicjami, nowe regulacje mają być bardziej sprawiedliwe społecznie i bardziej przyjazne dla środowiska.

Propozycje modyfikacji zawierają się w następujących, szczegółowych zaleceniach wysuwanych przez badaczy:

1. Zachowanie procedury „warunkowości” zaproponowane pierwotnie przez KE, a nawet wzmocnienie jej poprzez: a) rozszerzenie ochrony trwałych pastwisk poza obszary Natura 2000, b) utrzymanie lub przywrócenie 10% nieprodukcyjnych, półnaturalnych elementów krajobrazu na całości terenów użytkowanych rolniczo, a nie tylko na gruntach ornych;
2. Wyodrębnione finansowanie programów rolnośrodowiskowo-klimatycznych i zezwolenie krajom członkowskim na rozszerzenie ich budżetów poza obecne ramy;
3. Zabezpieczenie przynajmniej 30% budżetu filaru I na ekoschematy i wykorzystanie współczesnej wiedzy do: a) właściwego ich zaprojektowania (tzn. wdrażać wyłącznie działania przyrodniczo efektywne), b) monitorowania i oceny ich skuteczności i efektywności, by osiągnąć mierzalny efekt środowiskowy;
4. Umieszczenie obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania w filarze I i związanie ich ściśle z celami środowiskowymi;
5. Wycofanie: a) wyodrębnienia płatności bezpośrednich (zwłaszcza płatności związanych z wielkością produkcji), b) barier dla maksymalnych inwestycji państw członkowskich na cele środowiskowe oraz c) ograniczeń w przenoszeniu środków budżetowych do filaru II. Te ograniczenia utrudniają ambitnym państwom członkowskim inwestowanie w obszary wiejskie i dobra publiczne;
6. Ustalenie konkretnego celu redukcji płatności związanych z wielkością produkcji (np. 5 %) i dążenie do całkowitego wycofania tego narzędzia, które jest szkodliwe zarówno dla rynku jak i dla środowiska;
7. Jeżeli płatności bezpośrednie pozostaną politycznym priorytetem, a proponowanym sposobem rozwiązania problemów rolników będzie większa równość wśród beneficjentów, wówczas Rada i Parlament powinny uczynić mechanizm limitów i redystrybucji obowiązkowym dla wszystkich państw członkowskich oraz ustalić ścisłe zasady dotyczące limitów;
8. Zapewnienie powodzenia nowego modelu realizacji poprzez: a) powiązanie krajowych planów strategicznych z Zielonym Ładem UE, b) utrzymanie rocznej sprawozdawczości wskaźników rezultatu oraz c) poprawę integracji naukowców i innych ekspertów w procesach konsultacyjnych w ramach systemu AKIS (Agricultural Knowledge and Innovation Systems).

Z pełną treścią apelu naukowców (w jęz. angielskim) można zapoznać się tutaj:

https://zenodo.org/record/4311314#.X89zW-cxlpg