Owadzie lato za nami – czas na podsumowanie!

„Owadzie lato” to nowa akcja edukacyjna OTOP, którą zainaugurowaliśmy w tym roku w ramach kampanii „Owadzi świat. Poznaj, polub, chroń”. Duże zainteresowanie wydarzeniem pokazuje, jak bardzo potrzebowaliśmy w Polsce pretekstu, by wyjść z domu na łono przyrody.

W czerwcu tego roku, wyjątkowo jak na OTOP, zachęcaliśmy wszystkich do wspólnych obserwacji owadów! Celem naszej akcji edukacyjnej „Owadzie lato” było zaprezentowanie jak najszerszemu gronu niesamowitej różnorodności świata owadów oraz ich roli w ekosystemach. Chcieliśmy również pokazać, jak bardzo zagrożoną grupą zwierząt są obecnie te bezkręgowce i co każdy może zrobić, by im pomóc. O przebiegu wydarzenia pisaliśmy więcej tutaj.

Rusałka kratkowiec, fot. Aleksandra Pępkowska-Król

O swoim udziale, w tegorocznej akcji „Owadzie lato”, poinformowało nas łącznie około 600 osób. Byli to nauczyciele/nauczycielki i edukatorzy/edukatorki, którzy odpowiedzieli na nasze maile lub wzięli udział w konkursie. W grupie tej nie zabrakło miłośników przyrody, którzy indywidulanie lub z rodzinami wybrali się na obserwacje owadów. Znakomitą większość stanowiły jednak dzieci, uczestniczące w zajęciach przygotowanych przez nauczycieli lub przez samo OTOP. Za sprawą OTOP owady obserwowane były w całej Polsce – na mapie miejsc obserwacji owadów w 2021 roku udało się nam zaznaczyć 42 pinezki (patrz tutaj).

Przez cały miesiąc trwania akcji zbieraliśmy informacje od osób, które wzięły w niej udział. Wypełnione formularze obserwacji przesłało nam 148 osób, które łącznie zaobserwowały 1755 owadów. Dzięki zawartym w formularzach danych wiemy, że najczęściej obserwowanym rzędem owadów były błonkówki (do których zalicza się pszczoły, osy i mrówki). Razem stanowiły one ponad 40% wszystkich zaobserwowanych zwierząt. Na kolejnych miejscach znalazły się inne bogate i różnorodne rzędy, takie jak pluskwiaki, chrząszcze, muchy i motyle, a następnie ważki, prostoskrzydłe oraz inne owady (wykres. 1).

Wykres 1

Dzięki temu, że obserwatorzy zwykle byli w stanie przypisać napotkane owady do niższych grup systematycznych niż rząd, wiemy, że zwycięzcami “Owadziego Lata” edycja 2021 zostały mrówki, których przedstawicieli  uczestnicy owadziego lata obserwowali najczęściej. Daleko za nimi uplasowały się kowale, pszczoły i muchówki. Miejsca w drugiej połowie pierwszej dziesiątki zajęły trzmiele, nartniki, chrząszcze, motyle rusałki, biedronki i osy (wykres. 2).

Wykres 2.

Najważniejszymi odbiorcami kampanii „Owadzi świat. Poznaj, polub, chroń” są dzieci. Dlatego przygotowaliśmy dla nich materiały edukacyjne barwne niczym same owady (np. „Owadzi świat dla najmłodszych”), oraz przeprowadziliśmy warsztaty. Odwiedziliśmy Słoneczną Krainę Smoka Wawelskiego (Samorządowe Przedszkole nr 5 w Krakowie), gdzie w przedszkolnym ogrodzie wspólnie z czterolatkami szukaliśmy tych niezwykłych bezkręgowców oraz przygotowaliśmy dla nich poidełko. Dzieci wykonały makaronowe owady o naprawdę niezwykłych barwach i kształtach. Połączyliśmy się również zdalnie ze Szkołą Podstawową nr 32 we Wrocławiu, gdzie ośmiolatki z klasy II opowiadali nam o tym, jakie owady znają, a my im o tym, po co motylom kolorowe skrzydła. Organizując warsztaty dla dzieci mogliśmy w praktyce przetestować przydatność naszych owadzich materiałów dydaktycznych i poznać ich odbiór wśród uczniów.

Makaronowe motyle, fot. Aleksandra Pępkowska-Król

Ważną częścią akcji był konkurs dla nauczycieli i edukatorów oraz ich podopiecznych. Do udziału w nim zgłosiło się kilkanaście szkół, przedszkoli lub inicjatyw edukacyjnych. Wkrótce zakończą się prace jury konkursowego, które wyłoni zwycięzców. O wynikach konkursu poinformujemy w oddzielnym artykule.

Przygotowując „Owadzie lato” nie sądziliśmy, że spotka się ono z aż tak dużym zainteresowaniem. Okazało się, że wypełniliśmy nią wielką niezagospodarowaną przestrzeń – dotąd brakowało przecież w Polsce ogólnokrajowej kampanii edukacyjnej poświęconej owadom. Co więcej, okazało się, że te niewielkie zwierzęta są bardzo wdzięcznym obiektem obserwacji, przyciągają uwagę dzieci i dorosłych oraz potrafią sprawić, że między człowiekiem i przyrodą rodzi się autentyczna więź. To, że tak licznie przyłączyły się do nas nauczycielki, organizując niezwykle atrakcyjne zajęcia dla swoich uczniów, a także miłośnicy przyrody, którzy wybrali się na indywidulane lub rodzinne owadzie wycieczki, jest dla nas wspaniałą nagrodą. Motywuje nas to również do tego, by w przyszłym roku zadbać o jeszcze więcej owadzich atrakcji.

Dziękujemy bardzo wszystkim, którzy przyłączyli się do nas i wybrali w czerwcu odkrywać tajemnice owadziego świata. Choć nasza akcja zakończyła się z końcem czerwca, nieustająco zachęcamy Was, by jak najczęściej wychodzić na zewnątrz i obserwować przyrodę. Wszędzie tam, gdzie będzie akurat spacerować, owadów, podobnie jak ptaków, na pewno nie zabraknie. Przyglądajcie się im uważnie!

OTOP realizuje kampanię „Owadzi świat. Poznaj, polub, chroń” we współpracy z Pszczółką Mają – pszczołą świetnie znaną wszystkim dzieciom, która jest jednocześnie ambasadorką ochrony owadów i prowadzi akcję „Pszczółka Maja – projekt Makowa Łąka” (www.pszczolkamaja-ochronaowadow.pl). 

fot. Agnieszka Szpyt