Lasy bukowe na liście UNESCO

”Nie każdy o tym wie, ale za górami, za rzekami, za ludzkimi  osadami, w polskich Bieszczadach rosną wspaniałe bukowe lasy. Mimo przeciwności losu buczynom tym udało się do dziś zachować swój pierwotny charakter i pozostać ostoją dla wielu rzadkich, a nawet wymierających gatunków zwierząt, roślin i grzybów. Lasy te w 2021 roku wpisane zostały na listę światowego dziedzictwa UNESCO.”

Serdecznie zapraszamy do pobrania i przeczytania publikacji Lasy bukowe na liście UNESCO. Rozmowy o buczynach – tych bliższych i tych dalszych.

Kliknij w obrazek, żeby pobrać publikację pdf.

Wyjątkowe opracowanie przygotowało Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, a za jego merytoryczną i graficzną stronę – w tym za skład, mapy, rozmowy z ekspertami i tekst – odpowiadała Alicja Gadomska (Sokołowska).

W publikacji opowiadamy historię najcenniejszych buczyn Polski, odkrywamy tajemnice gatunków związanych z lasami bukowymi oraz procesów typowych dla tego siedliska. Prezentujemy lokalizacje i charakter pierwotnych lasów bukowych nie tylko Polski, ale także Ukrainy i Słowacji.

Głównym filarem książki są rozmowy z wybitnymi specjalistami, którzy wprowadzą Was w świat bieszczadzkich lasów, buczyn i ich niezwykłych mieszkańców:

• prof. Michał Ciach, Katedra Bioróżnorodności Leśnej, Wydział Leśny, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
• prof. Marcin Dyderski, Instytutu Dendrologii PAN
• dr inż. Tomasz Figarski, Stowarzyszenie Przyrodników Ostoja i Uniwersytet Łódzki
• prof. Robert Kościelniak, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej
• dr inż. Stanisław Kucharzyk, zastępca dyrektora Bieszczadzkiego Parku Narodowego, autor bloga „Na Pogórzu”
• mgr inż. Damian Nowak, Magurski Park Narodowy
• dr Tomasz Wilk, Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków

Nieodłącznym elementem publikacji są wyjątkowe fotografie autorstwa: Cezarego Ćwikowskiego, Tomasza Demko, Katarzyny Gubrynowicz, Roberta Kościelniaka, Stanisława Kucharzyka, Damiana Nowaka, Jana Sokołowskiego, Tomasza Wilka oraz Romualda Mikuska, które oddają piękno bukowych lasów.

O buczynach słów kilka

Bukowe lasy Karpat to żywe laboratoria natury. Dominującym gatunkiem jest tu buk zwyczajny – długowieczne drzewo, które tworzy cień i chłód, dając schronienie licznym gatunkom, takim jak:

• dzięcioł białogrzbiety – ptak zależny od obecności martwego drewna,

• nadobnica alpejska – błękitno-czarny chrząszcz zasiedlający martwe drewno buka

• popielica szara – nocny gryzoń zamieszkujący dziuple

• oraz rzadkie porosty i grzyby, np. kobiernik postrzępiony i granicznik płucnik.

Cztery najcenniejsze płaty buczyn w Polskich Bieszczadach wpisane na listę UNESCO to:

Dolina Terebowca – dziki, cenny zakątek polskich Karpat, z malowniczymi lasami o naturalnym charakterze.
Dolina Wołosatki – dawniej częściowo zamieszkała, dziś ostoja wielu gatunków roślin i zwierząt.
Północne zbocza Połoniny Wetlińskiej i Smereka – dom dla najwyższych i najstarszych buków.
Pasmo Graniczne i Dolina Górnej Solinki – miejsce występowania m.in. dużych połaci buków krzywulcowych.

Buczyny UNESCO poza Polską występują jeszcze w 17 innych krajach Europy. Domem dla nich są m.in.:

• Słowacja: płaty leżące w Parku Narodowym Połoniny, w Bukowskich Vrchach: Stužica, Rožok, Udava i Havešová (tu rosną najwyższe buki Europy), płat zlokalizowany poza parkiem: Vihorlat.
• Ukraina: Stużycia-Użok, Uholka i płaty leżące w granicach Karpackiego Rezerwatu Biosfery – jedne z największych i najcenniejszych lasów bukowych w Europie.
• Bałkany: m.in. lasy bukowe Rumunii, Gór Dynarskich.

Zapraszamy do zanurzenia się w świat niezwykłych buczyn, odkrywania ich tajemnic i delektowania się niepowtarzalnym klimatem bukowych ostępów. Zainteresowanym polecamy również źródła przytaczane w książce, dostępne na poniższych stronach:

• blog “Na Pogórzu” autorstwa dr inż. Stanisława Kucharzyka zawierający zbiór niezwykle ciekawych tekstów opowiadających o przyrodzie i historii Bieszczadów i pogórza
• strona www.europeanbeechforests.org, na temat Pierwotnych Lasów Bukowych UNESCO Europy.
• pralesy.sk, strona opisująca lasy pierwotne Słowacji
• strona Bieszczadzkiego Parku Narodowego
• opracowania dotyczące lasów bukowych Ukrainy

Publikacja powstała w ramach współpracy Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków z Bieszczadzkim Parkiem Narodowym i Frankfurt Zoological Society.

Niech ta publikacja stanie się dla Was przewodnikiem po niezwykłym świecie buczyn – miejscach, gdzie natura zachowała swoje najcenniejsze tajemnice. Odkryjcie ich piękno, poznajcie ich mieszkańców i poczujcie ducha dzikich karpackich lasów, które dzięki troskliwej ochronie nadal żyją pełnią życia.