Ochrona przyrody a ponowne nawadnianie – ekspertyza

Ukazał się raport dotyczący roli ponownego nawadniania osuszonych torfowisk w kształtowaniu zrównoważonego rolnictwa oraz ochrony półnaturalnych siedlisk przyrodniczych. Michał Korniluk, autor ekspertyzy, zwraca uwagę, że torfowiska – niegdyś kluczowe dla tworzenia otwartych ekosystemów Europy środkowo-wschodniej – pełniły istotną funkcję w zachowaniu bogatej fauny i flory, w tym wielu gatunków ptaków związanych z mokradłami i ekstensywnie użytkowanymi łąkami. Opracowanie analizuje prawne i techniczne uwarunkowania gospodarowania wodą na torfowiskach oraz wskazuje, dlaczego obecne systemy melioracyjne nie spełniają swojej funkcji.

👉 pobierz PDF z ekspertyzą 👈

Ekspertyza stanowi bardzo ważny głos w dyskusji o przyszłości krajobrazu rolniczego w Polsce i konieczności odbudowy naturalnych funkcji torfowisk. Ponowne nawadnianie torfowisk, właściwie zaplanowane i prowadzone z poszanowaniem tradycyjnego, ekstensywnego użytkowania łąk, może przynieść znaczące korzyści zarówno dla ochrony gatunków zależnych od podmokłych siedlisk, jak i dla rolnictwa zmagającego się z deficytem wody.

Warto pamiętać, że intensywne melioracje prowadzone w Polsce od połowy XX wieku doprowadziły do znacznego osuszenia torfowisk, co negatywnie wpłynęło na ich różnorodność biologiczną. Współczesne zmiany klimatyczne, zaniedbane systemy melioracyjne oraz intensyfikacja rolnictwa dodatkowo pogłębiają problem niedoboru wody na tych terenach.

Dlaczego warto zapoznać się z raportem?

• Pokazuje skalę ponownego nawadniania torfowisk w ramach Nature Restoration Law – oraz wyjaśnia, jakie działania warto planować i gdzie mogą być one realizowane.

• Wyjaśnia, jak łączyć renaturyzację torfowisk z użytkowaniem rolniczym – rozwiewa wątpliwości i pokazuje, że nawadnianie może wspierać produkcję rolną, a nie ją ograniczać.

• Przedstawia kontekst przyrodniczy i historyczny – opisuje, jak kształtował się krajobraz torfowisk, w jaki sposób melioracje zmieniły ich funkcjonowanie i co to oznacza dla ptaków oraz różnorodności biologicznej.

• Analizuje, dlaczego obecne systemy melioracyjne nie działają – identyfikuje źródła problemów oraz ich skutki dla rolnictwa i środowiska.

• Wskazuje, co naprawdę osusza torfowiska w krajobrazie rolniczym – pozwala zrozumieć procesy hydrologiczne oraz wpływ zmian klimatu.

• Omawia podstawy prawne gospodarki wodnej na torfowiskach – w przystępny sposób przedstawia przepisy dotyczące melioracji, obowiązków właścicieli gruntów, spółek wodnych i instytucji państwowych.

• Tłumaczy, dlaczego obowiązek konserwacji niefunkcjonalnych urządzeń melioracyjnych bywa pozorny – i jakie to niesie konsekwencje dla gospodarowania wodą.

• Proponuje konkretne rozwiązania poprawy warunków wodnych – od prostych działań w terenie po szerokie strategie retencyjne.

• Zawiera zestaw praktycznych rekomendacji – dla rolników, spółek wodnych, administracji i instytucji państwowych.

• Pokazuje dobre praktyki – przykłady z RDOŚ, KOWR i projektów demonstracyjnych, które mogą stanowić inspirację.

• Proponuje mechanizmy finansowe wspierające rolników – w tym pomysły na systemowe rozwiązania ułatwiające retencję wody na osuszonych torfowiskach.

• Wskazuje kierunek interwencji nastawionych na krajobrazową retencję wody – pokazując, jak działania lokalne i regionalne mogą przyczynić się do poprawy sytuacji hydrologicznej i ochrony bioróżnorodności.

link do strony programu: https://otop.org.pl/naszeprojekty/chronimy/przywracanie-terenow-podmoklych/