Wciąż głodowe racje na ochronę przyrody w UE

Komisja Europejska przedstawiła plan przedłużenia programu LIFE – kluczowego narzędzia w finansowaniu ochrony przyrody na terenie UE – na kolejny okres budżetowy (2014-2020). Na jego realizację przeznaczono jednak znikomą część wspólnotowego budżetu.

LIFE – od 20 lat dla euoropejskiej przyrody

Program LIFE działa od 20 lat – w tym czasie sfinansowano z niego wiele projektów chroniących rzadkie i zagrożone gatunki, m.in. gila azorskiego i orła iberyjskiego. Polska korzysta z funduszy z LIFE od roku 2004. Dzięki nim OTOP mógł ochronić wodniczkę – jedyny gatunek ptaka wróblowego kontynentalnej Europy zagrożonego wymarciem w skali globalnej. Środki z LIFE wsparły również projekty mające na celu ochronę m.in. żubra, orlika grubodziobego czy odtworzenie zniszczonych terenów podmokłych. Wsparto również lokalne społeczności poprzez rozwój przedsiębiorczości, np. tworzenie zakładów produkujących brykiet czy pelet z biomasy pozyskiwanej w trakcie zabiegów czynnej ochrony mokradeł.

Ochrona przyrody to też pomoc dla ludzi

KE planuje przeznaczyć na funkcjonowanie LIFE 3,2 mld euro w ciągu 7 lat. Według OTOP i BirdLife Europe kwota ta jest co najmniej trzykrotnie za mała i sprawia, że cel odwrócenia procesu utraty różnorodności biologicznej w UE do roku 2020 staje się nierealistyczny. Uwzględnienie postulatu organizacji przyrodniczych oznaczałoby dla budżetu Unii wydatek rzędu 5 eurocentów tygodniowo w przeliczeniu na jednego mieszkańca.

„Program LIFE przynosi wielkie korzyści przyrodzie, ale i także ludziom mieszkającym na obszarach cennych przyrodniczo. Jego istnienie umożliwia tworzenie miejsc pracy bezpośrednio w ochronie przyrody, usługach dodatkowych, a także ekoturystyce . LIFE to również środki na wspieranie tzw. usług ekosystemowych, np. ochronę przeciwpowodziową poprzez naturalną retencję wody w torfowiskach” – wylicza Ireneusz Mirowski, dyrektor działu ochrony przyrody w OTOP.

Według wyliczeń Komisji Europejskiej, utrzymanie sieci Natura 2000 kosztuje 6 mld euro rocznie – część tych środków powinna pochodzić z funduszu związanych z rolnictwem, rybołówstwem i rozwojem regionalnym, jednak istnienie LIFE jest konieczne dla pokrycia kosztów nie uwzględnionych w ramach pozostałych funduszy. Nadzieją na wzmocnienie roli LIFE  jest przewidziane na 19 grudnia posiedzenie Środowiskowej Rady Unii Europejskiej (złożonej z ministrów resortów środowiskowych z terenu UE), podczas którego polska prezydencja będzie miała szansę nakłonić do tego inne państwa członkowskie.