W ostatnich latach Zimowe Ptakoliczenie niemal zawsze wypada w wyjątkowo mroźny weekend – nie inaczej było i tym razem. Najsurowsze mrozy (w niektórych miejscach, jak informowali nasi sympatycy na Facebooku, temperatura spadała poniżej -20 st. C) panowały w sobotę, natomiast w niedzielę wielu obserwatorom liczenie utrudniały obfite opady śniegu. Mimo tych niekorzystnych warunków we wspólnym szukaniu i notowaniu spotkanych ptaków wzięło udział 3113 osób i jest to najwyższa liczba uczestników tej akcji w jej całej dotychczasowej historii.
Co ciekawe, choć w tym roku Zimowe Ptakoliczenie zgromadziło więcej osób niż przed rokiem (wtedy – 2700), liczba spotkanych ptaków okazała się bardzo podobna – odnotowano 229 347 osobników reprezentujących 118 gatunków.
Swoją dominację utwierdziła krzyżówka, która już piąty raz z rzędu okazała się najliczniej obserwowanym gatunkiem (prawie 37 tys. osobników). Na drugie miejsce, po trzech latach przerwy, powrócił wróbel (21 tys. osobników), który rok temu zajmował w rankingu dopiero 5. pozycję. Trzeci stopień podium przypadł gawronowi (19,7 tys.). Zatem pierwsza trójka wygląda identycznie jak w roku 2010 – gdyby miejsca w naszym rankingu były medalami olimpijskimi, wszyscy medaliści z Vancouver obroniliby je w Soczi.
Chociaż krzyżówka ponownie została liderem, w tym roku naliczono o 10 tys. osobników mniej niż w poprzedniej edycji naszej akcji. Wzrost o prawie 50% odnotował wróbel – w 2013 policzono 14,5 tys. przedstawicieli tego gatunku, w 2014 – ponad 21 tys. Gawron odnotował gorszy wynik niż przed rokiem, kiedy otrzymaliśmy informacje o 24 tys. osobników.
20 najliczniejszych gatunów Zimowego Ptakoliczenia 2014
Ciekawie prezentuje się sytuacja gatunków, w których duża część ptaków spotykanych zimą w Polsce pochodzi spoza naszego kraju – jemiołuszki i kwiczoła. Rok temu zaobserwowano prawie 8 tys. jemiołuszek, co dało jej 8. miejsce w naszym rankingu. Niecałe 1300 ptaków w ostatni weekend stycznia spowodowało przesunięcie się jemiołuszki dopiero na 25. pozycję. Inaczej sprawa ma się z kwiczołem. W 2013 zamykał pierwszą „dwudziestkę” z wynikiem 2434 osobników, natomiast w tym roku uczestnicy Zimowego Ptakoliczenia odnotowali ponad 9000 kwiczołów, dzięki czemu ostatecznie ten ładnie ubarwiony drozd znalazł się na 8. miejscu (czyli dokładnie tam, gdzie wcześniej była jemiołuszka). Liczba przedstawicieli obu gatunków zimująca w Polsce zależy w dużej mierze od zasobów pokarmu na terenach położonych w północnej Europie i Azji, a także od obfitości pokarmu na zimowiskach. Jak wynika np. z danych wprowadzanych przez cały sezon jesienno-zimowy 2013/2014, w Polsce pojawiło się w tym roku bardzo mało jemiołuszek, co pozwala podejrzewać, że na terenach lęgowych miały pod dostatkiem pożywienia.
Zróżnicowanie regionalne
Zastosowane skróty: DS – dolnośląskie, KP – kujawsko-pomorskie, LU – lubelskie, LB – lubuskie, LD – łódzkie, MA – małopolskie, MZ – mazowieckie, OP – opolskie, PK – podkarpackie, PD- podlaskie, PM – pomorskie, SL – śląskie, SK – świętokrzyskie, WN – warmińsko-mazurskie, ZP – zachodniopomorskie (skróty na podstawie kodu ISO 3166-2)
Powyżej prezentujemy tabelę (po kliknięciu na nią otworzy się obrazek w większym rozmiarze) zawierającą 20 najliczniejszych gatunków w skali całego kraju z podziałem na poszczególne województwa. Żółtym kolorem zaznaczono te województwa, w których dany gatunek został stwierdzony najliczniej. Należy jednak pamiętać, że w zdecydowanej większości o liczbie zaobserwowanych ptaków decydowała liczba osób biorących udział w Zimowym Ptakoliczeniu.
Poniżej przedstawiamy tabelki prezentujące rankingi 20 najliczniejszych gatunków w poszczególnych województwach.
- dolnośląskie
- kujawsko-pomorskie
- lubelskie
- lubuskie
- łódzkie
- małopolskie
- mazowieckie
- opolskie
- podkarpackie
- podlaskie
- pomorskie
- śląskie
- świętokrzyskie
- warmińsko-mazurskie
- wielkopolskie
- zachodniopomorskie
Frekwencja gatunków
Podobnie jak w poprzednich sezonach, postanowiliśmy sprawdzić nie tylko, jakie ptaki były obserwowane najliczniej, ale też jak wygląda ranking najczęściej spotykanych gatunków, Nie było niespodzianek – tak jak krzyżówka w ostatnich latach nie traci pozycji lidera w swojej kategorii, tak wśród najpowszechniej spotykanych zimą ptaków wciąż króluje bogatka (stwierdzona w 86,1% z 1695 wypełnionych kart obserwacji). Drugie miejsce przypadło modraszce (66,4%), a trzecie – kosowi (62,8%), który tylko nieznacznie wyprzedził wróbla (61,7%). Warto zwrócić uwagę na kwiczoła – choć liczebność tego gatunku była podczas tegorocznej akcji ponad trzykrotnie większa niż przed rokiem, frekwencja niewiele się zmieniła (2013-38,1% kart, 2014-40,6%).
20 najczęściej spotykanych gatunków Zimowego Ptakoliczenia 2014
Uczestnicy
Najwięcej obserwatorów liczyło ptaki w województwie mazowieckim (511 osób). Ponad 400 miłośników ptaków wzięło udział w Zimowym Ptakoliczeniu w województwach wielkopolskim (474) i małopolskim (403).
Liczba uczestników i zaobserwowanych ptaków w poszczególnych województwach
Najwięcej kart obserwacji Zimowego Ptakoliczenia nadesłali obserwatorzy z miejscowości liczących do 1000 mieszkańców (507 kart, 29.9%). Drugie miejsce w tym rankingu zajęli uczestnicy z miast powyżej 500 tys. mieszkańców (326 kart, 19,2%).
Udział kart obserwacji z miejscowości o różnej liczbie mieszkańców .