Puszcza nie jest obiektem dziedzictwa kulturowego

Koalicja organizacji pozarządowych złożyła uwagi do raportu z misji Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) w Obiekcie Światowego Dziedzictwa „Puszcza Białowieska”. Organizacje pozarządowe zgadzają się z wnioskami raportu potwierdzającymi konieczność ochrony Puszczy na całym jej obszarze.

Dokument przygotowany przez IUCN wyraźnie podkreśla, że Puszcza Białowieska jest obszarem przyrodniczym, a nie obiektem dziedzictwa kulturowo-przyrodniczego. Dlatego „Program dla Puszczy Białowieskiej” opracowany przez ministra środowiska Jana Szyszko i dyrektora generalnego Lasów Państwowych Konrada Tomaszewskiego jest niezgodny z wymaganiami ochrony Obiektu Światowego Dziedzictwa.

Jednocześnie misja IUCN słusznie zauważyła, że aneks do Planu Urządzenia Lasu (PUL) Nadleśnictwa Białowieża nie powinien być wdrażany, dopóki nie zostanie przedstawiona rzetelna ocena oddziaływania na środowisko. Nie ma w nim też wskazania obszarów wyłączonych z gospodarki leśnej zgodnie ze strefami UNESCO, wyznaczonymi dla Puszczy Białowieskiej. Podobnie jest w przypadku PUL dla dwóch pozostałych białowieskich nadleśnictw: Browska i Hajnówki. Do czasu przedstawienia oceny wpływu pozyskania drewna nie powinna być prowadzona wycinka, z wyjątkiem cięć ze względów bezpieczeństwa, z pozostawianiem ściętych drzew na miejscu.

Eksperci IUCN przypominają, że zgodnie z Konwencją Światowego Dziedzictwa masowe pojawy kornika są normalnym procesem biologicznym, regularnie występującym w Puszczy Białowieskiej, a nie “klęską ekologiczną”, jak twierdzi minister Szyszko. Jest to spójne ze stanowiskiem czołowych autorytetów naukowych, którzy podkreślają, że martwe drewno jest kluczowe dla życia i przetrwania wielu cennych gatunków, które w nim żyją, szukają pożywienia lub kryjówki. Pojawienie się kornika jest też procesem samoregulacyjnym lasu w miejscach, gdzie sztucznie nasadzono zbyt wiele świerków. Dlatego z kornikiem w Puszczy nie trzeba walczyć, a wręcz przeciwnie – należy chronić naturalną dynamikę procesów ekologicznych. Należy też zakazać wprowadzania sztucznych odnowień świerka w drzewostanach, które obecnie są traktowane jak las gospodarczy.

Organizacje pozarządowe zgadzają się także z wnioskiem IUCN dotyczącym uściślenia i zdefiniowania pojęć „cięcia sanitarne” i „względy bezpieczeństwa publicznego”. Wytyczne dla tego typu cięć powinny być wypracowane w trybie pilnym i przy udziale naukowców opowiadających się za ochroną Puszczy oraz organizacji pozarządowych. Pozyskane drewno powinno trafiać do lokalnej społeczności i uwzględniać jej rzeczywiste zapotrzebowanie.

Organizacje pozarządowe zgadzają się z ocena IUCN, że skuteczne zarządzanie Puszczą jest utrudnione, ponieważ ochrona przyrody i pozyskanie drewna często wzajemnie się wykluczają. Jedynym trwałym rozwiązaniem, kończącym dyskusje wokół Puszczy, które trwają od lat, jest objęcie ochroną całego jej terenu w ramach parku narodowego. W ten sposób status obiektu światowego dziedzictwa dla Puszczy nie będzie zagrożony, a jednocześnie będzie można przyczynić się do rozwoju regionu na rzecz lokalnej społeczności.

puszcza-nie-jest-obiektem-dziedzictwa-kulturowego – wersja pdf