Regulacja Wisły w rezerwacie przyrody!

Wody Polskie rozpoczęły budowę ostróg regulacyjnych w samym środku rezerwatu Kępa Antonińska i dwóch obszarów Natura 2000

Czy można budować ostrogi regulacyjne na terenie rezerwatu, bez oceny oddziaływania na środowisko? Bez zgody na odstępstwa od zakazów w rezerwatach i bez zgody na odstępstwa od zakazów względem gatunków chronionych? Jeśli jest się urzędem od regulacji wód, to można!

Prace zostały zgłoszone na podstawie art. 118 Ustawy o Ochronie Przyrody do  Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie, a RDOŚ zatwierdził te prace tzw. milczącą zgodą, czyli nie nałożył obowiązku przeprowadzenia oceny. Jak to możliwe, że urząd zajmujący się ochroną środowiska stwierdził, że regulacja rzeki na obszarze rezerwatu nie będzie miała negatywnego wpływu na przyrodę i nie wymaga oceny środowiskowej?

Ostrogi w tym miejscu były zbudowane przed 1959 rokiem, co widać na archiwalnych zdjęciach. Od tego czasu ulegały ciągłej degradacji, aż ich wpływ na środowisko był coraz mniejszy. Po ponad 60 latach urzędy uznały, że prace to tylko „odbudowa”, a nie budowa nowych ostróg. Od strony wpływu na nurt rzeki i na środowisko, prowadzone obecnie prace wprowadzają zupełnie nowy, negatywny wpływ na rezerwat.

 

Narażone siedliska ptaków chronionych w rezerwacie oraz obszarze Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły PLB140004

Nie badano wpływu odbudowy regulacji na populacje lęgowe ptaków, gniazdujących na terenie rezerwatu :

• mewy siwej
• rybitwy białoczelnej
• rybitwy rzecznej
• sieweczki rzecznej
• sieweczki obrożnej
• ohara
• ostrygojada

W 2020 roku na zlecenie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska wykonano opracowanie pod nazwą: “Monitoring oceniający zasiedlenie wysp i piaszczystych ławic przez gatunki ptaków: mewy, rybitwy i sieweczki w rezerwatach przyrody: Zakole Zakroczymskie, Wikliny Wiślane, Kępa Rakowska, Kępa Antonińska, Wyspy Zakrzewskie, Wyspy Białobrzeskie, Kępa Wykowska i Ławice Troszyńskie na powierzchni 1830 ha.” Z dokumentu wynika, że powierzchnia siedlisk w tamtym czasie wynosiła 37 ha. Nie zbadano czy ani o ile może zmniejszyć się ich powierzchnia w efekcie przeprowadzonych prac.

Obszar Natura 2000

Nie określono także wpływu na siedliska przyrodnicze będące przedmiotem ochrony w SOO

Kampinoska Dolina Wisły (PLH140029), tj. m.in.

• 3270 Zalewane muliste brzegi rzek z roślinnością Chenopodion rubri p.p. i Bidention p.p.
• 6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium)
• 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum)
• 91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae) i olsy źródliskowe
• 91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum).

Oraz na gatunki będące przedmiotami ochrony (nazwa, typ populacji):

• boleń Aspius aspius osiadła
• bóbr europejski Castor fiber osiadła
• kiełb białopłetwy Gobio albipinnatus osiadła
• koza Cobitis taenia osiadła
• koza złotawa Sabanejewia aurata osiadła
• kumak nizinny Bombina bombina osiadła
• pachnica dębowa Osmoderma eremita (Osmoderma barnabita) osiadła
• różanka Rhodeus sericeus amarus osiadła
• traszka grzebieniasta Triturus cristatus (Triturus cristatus cristatus) osiadła
• trzepla zielona Ophiogomphus cecilia osiadła
• wydra Lutra lutra osiadła

Plan zadań ochronnych dla rezerwatu

Realizowane prace są sprzeczne z zapisami przyjętego w 2018 roku Planu zadań ochronnych dla rezerwatu Kępa Antonińska, które wyraźnie wskazują, że:

• 4. 1. Celem ochrony przyrody w rezerwacie jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych ostoi lęgowych rzadkich i ginących w Polsce gatunków ptaków siewkowatych: mew, rybitw i sieweczek.

Przyrodniczymi i społecznymi uwarunkowaniami realizacji celu, o którym mowa w ust. 1, są:

1) siedliska rzadkich i ginących gatunków ptaków siewkowatych;

2) naturalne cechy krajobrazu tworzonego przez rzekę Wisłę i mozaikę siedlisk występujących wzdłuż

jej brzegów;

3) naturalne i antropogeniczne czynniki kształtujące charakter siedlisk przyrodniczych rezerwatu;

4) siedliska roślin i zwierząt objętych ochroną;

5) zróżnicowanie środowiska przyrodniczego rezerwatu.”;;

Ramowa Dyrektywa Wodna

Zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną dla każdego rzeki w Polsce (zgrupwanej w ramacj tzw. Jednolitej Części Wód Powierzchniowych – JCWP) przypisuje się cele środowiskowe, które powinny być spełnione. I tak dla Wisły w tym rejonie są to:

„Zachowanie ostoi lęgowych rzadkich i ginących w Polsce gatunków siewkowatych: mew, rybitw i sieweczek [wymaga: zachowania naturalnych procesów powstawania łach, uwarunkowanych istnieniem i transportem rumowiska rzecznego; zachowanie naturalnego reżimu hydrologicznego Wisły z epizodami stanów niskich odsłaniających łachy i wysokich zapobiegających sukcesji roślinności, zapobież. zanieczyszcz. wód].”

Nie zbadano także wpływu na hydromorfologię rzeki (wskaźnik pomocniczy monitoringu stanu wód zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną) oraz na warunki hydrologiczne i hydrauliczne w korycie (warunki przepływu wody).

Nie oceniono wpływu inwestycji na istniejące lub odtwarzające się siedliska chronione oraz siedliska gatunków chronionych. Szczególnie w zakresie zaburzenia procesów fluwialnych i transportu rumowiska oraz zachowania i naturalnego reżimu hydrologicznego. Realizacja jest sprzeczna z celami środowiskowymi dla jcwp Wisła od Narwi do zb. Włocławek, Kod JCWP RW200012275999, Naturalna część wód.

Zakazy względem gatunków chronionych

Nie uzyskano decyzji o odstępstwach od zakazów dla gatunków chronionych (art 52 Ustawy o ochronie Przyrody) w szczególności dotyczących:

7) niszczenia siedlisk lub ostoi, będących ich obszarem rozrodu, wychowu młodych,

odpoczynku, migracji lub żerowania;

8) niszczenia, usuwania lub uszkadzania gniazd, mrowisk, nor, legowisk, żeremi, tam,

tarlisk, zimowisk lub innych schronień;

9) umyślnego uniemożliwiania dostępu do schronień;

12) umyślnego płoszenia lub niepokojenia;

13) umyślnego płoszenia lub niepokojenia w miejscach noclegu, w okresie lęgowym w

miejscach rozrodu lub wychowu młodych lub w miejscach żerowania zgrupowań ptaków

migrujących lub zimujących;

Nie przeanalizowano wpływu na etapie prac, a przede wszystkim na etapie użytkowania obiektów i ich długofalowego wpływu na chronione gatunki zwierząt i siedliska. Czy nawet na terenie rezerwatu przyrody Wisła nie jest bezpieczna od regulacji?

Złożyliśmy w tej sprawie pismo do Wojewódzkiego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego o wstrzymanie prac.