Przyczyny odmowy udostępnienia informacji o środowisku i jego ochronie

Prawo do informacji o środowisku i jego ochronie podlega ograniczeniom.

Sytuacje, kiedy organ administracji musi odmówić udzielenia informacji, wymienia art. 16 UOOŚ (obligatoryjne przyczyny odmowy udostępnienia informacji), przypadki, kiedy może to zrobić – art. 17 UOOŚ (fakultatywne przyczyny odmowy udostępnienia informacji).

Nie ma żadnych wyjątków od zakazu udostępniania informacji o środowisku:

• w sprawach objętych toczącym się postępowaniem sądowym, dyscyplinarnym lub karnym, jeżeli udostępnienie informacji mogłoby zakłócić przebieg postępowania;
• będących przedmiotem praw autorskich lub patentowych, jeżeli udostępnienie informacji mogłoby naruszyć te prawa;
• dotyczących obronności i bezpieczeństwa państwa.

W praktyce organy administracji nadużywają często przesłanki ochrony praw autorskich, odmawiając na tej podstawie udostępniania raportów OOŚ, operatów wodnoprawnych i podobnych opracowań sporządzanych z zastrzeżeniem praw autorskich. W większości przypadków nie ma do tego podstaw, ponieważ brak jest jakichkolwiek powodów, aby sądzić, że osobiste lub majątkowe prawa twórców tych dokumentów mogłyby zostać naruszone.

Celnie w omawianej kwestii wypowiedziało się Samorządowe Kolegium Odwoławcze we Wrocławiu w decyzji z dnia 19.05.2005 r. (SKO 4542/2/05, publ. w Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych 2005, Nr 4, s. 91, Lex Nr 155121): „Skoro – zgodnie z art. 23 ust. 1 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 904 z późn. zm.) – bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego, tam gdzie przepisy Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późn. zm.) przewidują publiczną dostępność pewnych dokumentów objętych prawem autorskim, złożenie ich przez autorów stanowi zgodę na ich dalsze udostępnianie społeczeństwu, przy czym żądający informacji o środowisku mają prawo do ich wykorzystania jedynie w celach własnego użytku osobistego (tzn. składania uwag w toku postępowania lub np. wniosków o podjęcie kontroli w stosunku do danego podmiotu)”.

Dla pozostałych przyczyn obligatoryjnych art. 18 UOOŚ przewiduje wyjątki. Nie obowiązują one, jeżeli wnioskowana przez nas informacja dotyczy:

• ilości i rodzajów pyłów lub gazów wprowadzanych do powietrza oraz miejsca ich wprowadzania;
• stanu, składu i ilości ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi oraz miejsca ich wprowadzania;
• rodzaju i ilości wytwarzanych odpadów oraz miejsca ich wytwarzania;
• poziomu emitowanego hałasu;
• poziomu emitowanych pól elektromagnetycznych.

Omawiając przyczyny wyłączenia dostępu do informacji trzeba także pamiętać o ogólnym przepisie art.2 UOOŚ zakładającym, iż przepisy tej ustawy nie naruszają postanowień Ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 196, poz. 1631, z późn. zm.). Oznacza to, że w sytuacji, kiedy informacja o środowisku uzyskałaby status informacji niejawnej, to zasady jej udostępniania określa Ustawa o ochronie informacji niejawnych, a nie UOOŚ (jej postanowienia są wobec informacji o takim charakterze wyłączone).

W razie zaistnienia jednej z przyczyn fakultatywnych organ administracji może odmówić udostępnienia informacji o środowisku, jeżeli nie ma możliwości usunięcia tej przyczyny.

Odmawiając udostępnienia informacji z tego względu, iż jej udostępnienie wymagałoby dostarczenia dokumentów lub danych będących w trakcie opracowywania – organ musi nam podać nazwę organu odpowiedzialnego za opracowanie danego dokumentu lub danych oraz informuje o przewidywanym terminie ich opracowania.

Jeżeli nasz wniosek jest sformułowany w sposób zbyt ogólny, organ administracji nie później
niż w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania musi nas wezwać do uzupełnienia wniosku, udzielając stosownych wyjaśnień. Organ administracji musi nas poinformować o możliwości skorzystania z publicznie dostępnych wykazów.