Wyniki ogólnopolskiej inwentaryzacji wodniczki w 2009 roku

Tegoroczna inwentaryzacja wodniczki objęła wszystkie znane stanowiska wodniczki w kraju oraz miejsca historyczne i potencjalne, które rokują szanse na obecność wodniczek. Wolontariusze odwiedzili ustalone miejsca dwukrotnie w ciągu sezonu lęgowego (w terminach 20 maj – 10 czerwca, 20 czerwca – 10 lipca). Dodatkowo, w przypadku zachodniopomorskich stanowisk, gdzie szczególnie zależy nam na dokładnym obrazie stanu populacji, liczenia były prowadzone synchronicznie. Natomiast na największym lęgowisku, Bagnach Biebrzańskich, ze względu na olbrzymi nakład pracy i czasu możliwe było tylko jednorazowe liczenie.

Podsumowanie rezultatów liczeń dla całego kraju daje sumaryczny wynik 3155 śpiewających samców. Liczebności na poszczególnych stanowiskach pokazane są w tabeli poniżej. Tabela nie przedstawia miejsc skontrolowanych, w których ptaków nie znaleziono.

W porównaniu z wynikami poprzednich inwentaryzacji tegoroczne liczebności na pierwszy rzut oka sugerują, że polska populacja wodniczki jest stabilna (ok. 2938 w 1997 i ok. 3440 w 2003 r.). Nie był to ani najlepszy, ani zły rok dla wodniczki. Niewątpliwie cieszy to, że nie obserwujemy wyraźnego dramatycznego spadku populacji krajowej.
Jednak niepokojąca jest obserwacja systematycznego zaniku małych stanowisk, a zwłaszcza tych rozsianych na Pomorzu Zachodnim. Miejmy nadzieję, że prowadzone działania ochronne skierowane jednocześnie na niewielkie (na Pomorzu), jak i główne stanowiska (nad Biebrzą), okażą się skuteczne i zatrzymają ten trend. Wstępne obserwacje w dolinie Biebrzy wyraźnie sugerują, że wodniczki licznie i szybko zasiedlają odrestaurowane siedliska, a więc jest silna pozytywna reakcja na prowadzone wielkoskalowe koszenia. Liczymy, że po wzmocnieniu się tamtejszej populacji, będzie ona w stanie zasilać przyległe stanowiska.
W przypadku Pomorza Zachodniego trudno mówić o oczywistych przyczynach postępującego spadku liczebności. W ogromnej większości siedliska zostały doprowadzone do dobrego stanu, jednak prawdopodobnie jest jeszcze za wcześnie, by wodniczki mogły zareagować stabilizacją i wzrostem populacji. Dodatkowo, obecny rok był na Pomorzu wyjątkowo niesprzyjający – na początku sezonu lęgowego wodniczki spotkały się z ogromnym deficytem wody, a następnie ulewy i wietrzna pogoda ogólnie nie służyły większości drobnych naziemnych ptaków.

Gorące podziękowania

Akcja monitoringu wodniczki jest skutecznie prowadzona przez OTOP dzięki szerokiemu udziałowi obserwatorów z całego kraju. W tegoroczną akcję zaangażowało się około sto pięćdziesiąt osób wolontarystycznie poświęcając swój czas na poszukiwania i liczenia wodniczek. Swoje wsparcie i przychylność okazały również instytucje takie jak parki narodowe i krajobrazowe. Akcję na najbardziej wymagających stanowiskach w Dolinie Biebrzy koordynował Grzegorz Grzywaczewski, a na Lubelszczyźnie Paweł Łapiński.
Dołożyliśmy trudu by podziękować z imienia i nazwiska wszystkim uczestnikom liczeń, pomimo to najprawdopodobniej poniższa lista jest niepełna. Dlatego jeszcze raz dziękujemy wszystkim wolontariuszom tegorocznej akcji.
W tym roku swój czas poświęciły nam następujące osoby – znaczna część z nich uczestniczyła w liczeniach po raz kolejny:

Lidia Aniśkiewicz, Krzysztof Antczak, Jan Artemiuk, Małgorzata i Urban Bagińscy, Barbara Barańska, Paweł Barański, Michał Barcz, Rafał Bargiel, Tomasz Błaszczyk, Benjamin Brenneis, Maja Chmielewska, Piotr Chołuj, Robert Cymbała, Szymon Czernek, Adam Dobrowolski, Marek Dylawerski, Ewa Dżaman, Friedrich Eidam, Anna Frankowska, Artur Goławski, Monika Gomoła, Dariusz Gonczarow, Monika Górawska, Grzegorz Grygoruk, Piotr Gryz, Jerzy Grzybek, Grzegorz Grzywaczewski, Sebastian Guentzel, Paweł Jabłoński, Tomasz Janiszewski, Michał Jasiński, Ewa Jóźwiak, Zbigniew Kajzer, Marek Kalisiński, Barbara Kanikowska, Zbigniew Kasprzykowski, Grzegorz Kiljan, Dawid Kilon, Janusz Kloskowski, Beata Kojtek, Eliza Kończal, Dorota Kotowska, Krzysztof Kraczkowski, Jarosław Krogulec, Adam Krupa, Tomasz Książkiewicz, Lars Lachmann, Bartosz Lesner, Aleksandra Lipka, Małgorzata Łopacka, Szymon Łopacki, Paweł Łapiński, Łukasz Ławicki, Karolina Łopuszyńska, Aleksandra Malinowska, Piotr Marczakiewicz, Antoni Marczewski, Peter Meffert, Niklas Mehner, Dominik Mendyk, Wiaczesław Michalczuk, Marcin Mierzejewski, Michalina Miklos, Piotr Minias, Krystyna Musiał, Tadeusz Musiał, Grzegorz Neubauer, Michael Neumann, Agata Nowogrodzka, Geranda Olsthoorn, Adam Olszewski, Grzegorz Olszewski, Grzegorz Osojca, Piotr Pagórski, Majka Piasecka, Małgorzata Piotrowska, Michał Piotrowski, Mikołaj Pruszyński, Andrzej Różycki, Zuzanna Sadzisz, Konrad Schleicher, Andreas Sigmund, Paweł Sieracki, Tomasz Skorupka, Robert Słomczyński, Przemysław Stachyra, Hubert Stelmach, Maciej Szajda, M Szwarc, Franziska Tanneberger, Cosima Tegetmeyer, Mike Turbridge, Tomasz Tumiel, Katarzyna Udrycka, Adrian Uszkiewicz, Paul Vinke, Christoph Völlm, Adrian Uszkiewicz, M Walczak, Anna Wiśniewska, Bartek Woźniak, Robert Wróblewski, Marcin Zaremba, Krystian Zwoliński oraz wybitnie zasłużony zespół z Bagien Biebrzańskich (jak dotąd nie otrzymaliśmy pełnej listy uczestników, za co przepraszamy).

Liczenie nie odbyłoby się bez współpracy i przychylności ze strony pracowników
parków narodowych – Biebrzańskiego, Narwiańskiego, Poleskiego, Ujścia Warty, Wolińskiego. Dziękujemy również za wyjątkowo serdeczne ugoszczenie naszych obserwatorów przez pracowników Chełmskich Parków Krajobrazowych i Łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny Narwi.

Michał Maniakowski
michal.maniakowski@otop.org.pl
(koordynator liczeń wodniczki w 2003 i 2009 r.)