Skarga OTOP do WSA w sprawie przekopu Mierzei Wiślanej

23 października 2020 r. Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków złożyło skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, na decyzję Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (GDOŚ) wydaną 17 września 2020 r., w celu ustalenia środowiskowych uwarunkowań dla przedsięwzięcia pod nazwą „Droga wodna łącząca Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską – lokalizacja Nowy Świat”. 

W decyzji tej Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska przyznaje, że „nie można zgodzić się z argumentem przedstawionym przez wnioskodawcę [Urząd Morski w Gdyni], że w trakcie prowadzenia robót na Mierzei Wiślanej oraz przy przebudowie brzegów rzeki Elbląg i Zatoki Elbląskiej nie będzie presji na ichtiofaunę i ornitofaunę występującą na terenie Zalewu Wiślanego”. Jednak pomimo tego stwierdzenia, a także argumentów naukowców wskazujących na destrukcyjny wpływ inwestycji na środowisko, i mimo częściowego uchylenia decyzji wydanej przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Olsztynie w dniu 5 grudnia 2018 r. – na podstawie tej decyzji GDOŚ budowa może być kontynuowana.

OTOP uważa, że decyzja z 17 września 2020 r. powinna zostać uchylona w całości, m. in ze względu na to, iż ustalone przez organ odwoławczy uwarunkowania środowiskowe nie zostały zaopiniowane przez organy współdziałające (m. in. Dyrektora Urzędu Morskiego w Gdyni). OTOP wnosi także o przeprowadzenie przez WSA w Warszawie dowodu uzupełniającego z załączonego do skargi dokumentu, jakim jest podsumowanie „Prognozy oddziaływania na środowisko programu wieloletniego >>Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską<<”. Uwiarygodnia on zdanie OTOP, iż omawiane przedsięwzięcie (także w wybranym wariancie lokalizacyjnym „Nowy Świat”) może znacząco negatywnie oddziaływać na obszary sieci Natura 2000, w tym na siedliska występowania ptaków oraz priorytetowe siedliska przyrodnicze, chronione w tych obszarach: „Zalew Wiślany” (PLB 280010) oraz „Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana” (PLH 280007).

GDOŚ, podobnie jak wcześniej RDOŚ w Olsztynie, naruszył w trakcie postępowania odwoławczego wiele przepisów postępowania, gdyż nie rozpatrzył należycie wszystkich istotnych w sprawie okoliczności i uwarunkowań prawnych, jak również – mimo trwającego około 20 miesięcy postępowania, nie zebrał ważnych dowodów w sprawie, które temu organowi powinny być znane z urzędu. Przykładem takiego zaniechania jest brak odniesienia się do wskazanego przez OTOP w skardze dokumentu (Prognozy) – interdyscyplinarnego opracowania dotyczącego omawianego przedsięwzięcia, sporządzonego w styczniu 2015 roku na zlecenie Urzędu Morskiego w Gdyni. Z treści podsumowania tego ważnego dokumentu, który ma wartość co najmniej równą sporządzonemu raportowi wynika jednoznacznie, że realizacja inwestycji, niezależnie od jej wariantu lokalizacyjnego:

– znacząco pogorszy stan siedlisk rzadkich gatunków ptaków, dla ochrony których został ustanowiony obszar Natura 2000 „Zalew Wiślany”; prognoza przewiduje iż będzie to dotyczyć, w zależności od wybranego wariantu – od 2 do 6 tych gatunków,

– spowoduje znaczące pogorszenie stanu dwóch priorytetowych w UE siedlisk przyrodniczych – w obszarze Natura 2000 „Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana” – nadmorskich wydm szarych oraz lagun przybrzeżnych.

Przypominamy, że mimo zaskarżenia decyzji RDOŚ w Olsztynie, toczącego się w tej sprawie postępowania i nieprawomocnej decyzji środowiskowej – prace przy przekopie Mierzei są kontynuowane dzięki nadaniu decyzji – przez wojewodę pomorskiego – rygoru natychmiastowej wykonalności.

Warto także podkreślić, że mimo nadanego wspomnianego już rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji RDOŚ z dnia 5 grudnia 2018 r., GDOŚ zwlekał bezprawnie z rozpatrzeniem wniesionych odwołań i wydaniem decyzji ostatecznej aż do dnia 17 września 2020 r. W sprawie przewlekłości postępowania OTOP wniósł wcześniej skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który uwzględnił w całości stanowisko Towarzystwa, zobowiązując GDOŚ do zakończenia prowadzonego postępowania oraz wymierzył temu organowi grzywnę. Wyrok ten, po oddaleniu skargi kasacyjnej złożonej przez wymieniony urząd, stał się prawomocny, a wydana decyzja przez RDOŚ w dniu17 września 2020 r. jest przedmiotem opisanej powyżej nowej skargi OTOP. Przedstawiona sytuacja obrazuje świetnie, ile starań musi włożyć organizacja ekologiczna, aby organ powołany do ochrony środowiska działał sprawnie i zgodnie z prawem, w sprawie przedsięwzięcia, do którego władze Polski przywiązują tak duże znaczenie.