Grzywacz gatunkiem EDP 2023

Grzywacz (Columba palumbus) to największy gołąb występujący w Europie. Pióra grzywaczy są niebiesko-szare, z wyjątkiem piersi, która jest różowawo zabarwiona. Z tyłu szyja opalizuje na zielono. Charakterystyczne są białe plamy po bokach szyi i biały, poprzeczny pasek na skrzydłach, dobrze widoczny w locie. Lotki są ciemnoszare, prawie czarne, a na sterówkach występuje czarny, szeroki pas. Samce są nieco cięższe od samic, zwłaszcza jesienią. Młode są mniej kontrastowo ubarwione oraz mają ciemnoszary dziób, zamiast pomarańczowego, jak osobniki dorosłe.

W Polsce liczebność grzywaczy szacuje się na ponad milion par lęgowych. Trend liczebności jest silnie wzrostowy, a grzywacze są uznawane za gatunek najmniejszej troski. Może być to związane z synantropizacją (i niższą presją drapieżników na terenach zurbanizowanych), a także ze zmianami klimatycznymi, które powodują rezygnację z wędrówek lub skrócenie ich dystansu.
Dawniej, gołębie te były mieszkańcami borów mieszanych i lasów liściastych. W połowie XIX wieku rozpoczęły stopniową ekspansję w kierunku terenów zaludnionych i teraz z łatwością można je spotkać w parkach miejskich czy nawet na osiedlach mieszkaniowych, o ile jest tam wystarczająco dużo zieleni.

Gniazdo grzywaczy jest ażurowe, zbudowane niewielu patyków. Patrząc na nie od dołu można zobaczyć złożone jaja. Tak jak u innych gatunków gołębi samica składa dwa białe jaja. Wysiadywanie trwa ok. 16 dni. Pisklęta przez miesiąc przebywają w gnieździe. Po opuszczeniu go, jeszcze przez ok. 2 tyg. samiec opiekuje się młodym. W tym czasie samica przystępuje już do kolejnego lęgu. W razie strat grzywacze są w stanie przystąpić do ponownego lęgu aż do końca lipca. W sezonie lęgowym dorosła samica jest w stanie złożyć ok. 5 jaj. Dojrzałość płciową ptaki osiągają już w następnym roku po wykluciu.

Grzywacze mają bardzo bogatą dietę, która zmienia się wraz z porami roku. Zimą poszukują na polach resztek warzyw i zielonek np. brukselki czy szpinaku. Niestety narażają się wtedy na zatrucia środkami ochrony roślin. Wiosną żywią się pędami i nasionami kilkudziesięciu gatunków roślin, drobnymi owocami czy ślimakami. Pod koniec lata stada grzywaczy pojawiają się na polach aby żerować na ziarnach zbóż pozostałych po żniwach. W parkach i ogrodach nie gardzą też owocami i nasionami egzotycznych roślin.

Tekst: Iga Słomkiewicz-Szewczuk