Czy kopalnie mogą mieć wysoką wartość przyrodniczą?

W ramach projektu „Bioróżnorodność w twoim sąsiedztwie – analiza priorytetów ochrony przyrody w kopalniach należących do Grupy Górażdże (koncern Heidelberg Cement)” sprawdzimy, jaki jest przyrodniczy potencjał kilkunastu polskich kopalń surowców mineralnych.

Przez obecność kopalni zmienia się lokalny krajobraz i układ siedlisk, a wiele gatunków roślin i zwierząt wycofuje się z takiego miejsca. Kluczowe jest więc lokalizowanie kopalni poza obszarami o wysokich walorach przyrodniczych. Natomiast na obszarach wybranych do eksploatacji, zmiany w środowisku naturalnym mogą być minimalizowane, a odpowiednie zagospodarowanie obszaru poeksploatacyjnego może tworzyć siedliska dogodne dla rzadkich roślin i zwierząt. Do głównych beneficjentów należą organizmy związane z siedliskami wodno-błotnymi (podczas eksploatacji powstają zbiorniki wodne, niekiedy z wyspami i trzcinowiskami) oraz ze skarpami i siedliskami suchymi. Odpowiednio zaplanowany proces rekultywacji może wspomagać powrót przyrody na zmienione przez eksploatację miejsca, jak również wpływać na powstawanie nowych siedlisk i pozytywnie oddziaływać na populację wybranych gatunków – wskazuje Anna Kułaga, specjalista ds. ochrony środowiska Górażdże Kruszywa.

Grupa Górażdże, należąca do międzynarodowego koncernu HeidelbergCement, jest właścicielem 17 kopalń surowców mineralnych (14 kopalni kruszyw naturalnych, 2 kopalnie wapienia, 1 kopalnia margli kredowych), głównie w południowo-zachodniej i północno-wschodniej Polsce. Koncern, kierując się ideą zrównoważonego rozwoju, wdraża programy z zakresu ochrony środowiska. W Polsce prowadzone są programy ochrony bioróżnorodności dla wybranych kopalni, rekultywacja terenów poeksploatacyjnych, a także projekty edukacyjne (np. Quarry Life Award). Z raportu przygotowanego przez BirdLife International i HeidelbergCement w 2013 r. wynika, że niektóre z kopalń należących do koncernu charakteryzują się wysokimi walorami przyrodniczymi. W ochronie zasobów przyrodniczych wyrobisk, kluczowe może się zatem okazać szczegółowe ich rozpoznanie i waloryzacja – taka wiedza wspomaga proces planowania i realizacji działań ochronnych.

Na początku roku rozpoczęliśmyrealizację projektu, którego głównym zadaniem jest analiza walorów przyrodniczych kopalń Górażdże oraz ich powiązanie z systemem ochrony obszarowej. Na tej podstawie powstanie raport wskazujący obiekty o najwyższym potencjale przyrodniczym. Mamy nadzieję, że współpraca OTOP i Grupy Górażdże będzie przyczynkiem do kolejnego, większego tym razem, projektu zakładającego wdrażanie celowych działań ochronnych na terenie wybranych wyrobisk – podsumowuje cel projektu Tomasz Wilk z OTOP.

Zdjęcie: Monika Pastrykiewicz