Dzieci chcą iść na spacer

Dzieci w szkole chcą przeprowadzać własne obserwacje przyrody, wykonywać doświadczenia lub oglądać filmy przyrodnicze – wynika z ankiety dotyczącej edukacji przyrodniczej, którą przeprowadziło Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków wśród nauczycieli wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej. Zdobyta w badaniu wiedza pozwoli lepiej dopasować materiały edukacyjne do potrzeb uczniów i pedagogów.

Ankietę zrealizowano w ramach projektu „Żyjemy w zgodzie z naturą. Program edukacyjny dla nauczycieli wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej” finansowanego z programu Erasmus+, który OTOP prowadzi wraz z zagranicznymi partnerami oraz Uniwersytetem Gdańskim. W ramach projektu powstaną m.in. nowe materiały edukacyjne.

W badaniu wzięło udział blisko 300 polskich pedagogów. Ponad 70% z nich uznało edukację przyrodniczą za ważną lub bardzo ważną w programie nauczania. Według oceny nauczycieli dzieci najchętniej prowadzą własne obserwacje przyrody w plenerze, wykonują doświadczenia, oglądają filmy przyrodnicze i eksponaty oraz biorą udział w konkursach i grach zespołowych.

Ponad 50% badanych nauczycieli podało, że chętnie prowadzi zajęcia przyrodnicze w plenerze. W czasie tych zajęć dzieci częściej jednak spacerują niż np. wykonują nawet proste pomiary. Ponad 10% pedagogów przyznaje, że zajęcia w plenerze prowadzi rzadko lub wcale.

W ankiecie nauczyciele mogli także określić jakie materiały metodyczne byłyby dla nich najlepsze. Najbardziej oczekiwane są serie scenariuszy lekcji dostosowane do pór roku oraz propozycje aktywności dla uczniów, które nauczyciele mogliby samodzielnie wkomponowywać w zajęcia. Pedagodzy wskazali również, że najmniej pewnie czują się we wdrażaniu własnych projektów z edukacją przyrodniczą oraz prowadzeniu własnych długoterminowych obserwacji przyrodniczych. Wysoko ocenili zaś swoje kompetencje w obszarze włączania elementów edukacji przyrodniczej do zajęć o innej tematyce, np. matematycznych lub ortograficznych oraz samodzielnym pozyskiwaniu brakującej wiedzy.

O wypełnienie takiej samej ankiety poproszono także nauczycieli w innych państwach. Wyniki tego badania omawiano w Bratysławie, podczas spotkania Grupy Sterującej  projektu z grupą ekspertów z organizacji partnerskich, którzy zajmują się edukacją oraz współpracą z nauczycielami i dziećmi.

Ankiety przeprowadzone wśród nauczycieli pokazują np., że dużo częściej na zajęciach omawiany jest bażant, którego populacja wykazuje silny wzrost niż czajka, kiedyś bardzo powszechny gatunek, którego populacja silnie spada z powodu przekształceń w rolnictwie. Odpowiedzi uzyskane od nauczycieli oraz własne doświadczenia ekspertów pomogły wypracować założenia i zakres tematyczny przygotowywanych materiałów. Sformułowano dzięki nim wytyczne dla metodyków z Uniwersytetu Gdańskiego, którzy w 2017 roku rozpoczną prace nad materiałami.

Wykres: zestawienie częstotliwości omawianych zagadnień dotyczących bażanta (ang. Pheasant) oraz czajki (ang. Lapwing).

Efektem projektu „Żyjemy w zgodzie z naturą. Program edukacyjny dla nauczycieli wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej” będą nowoczesne programy nauczania o ptakach i przyrodzie dostępne dla wszystkich nauczycieli z Polski, Słowacji, Czech, Irlandii, Macedonii i Hiszpanii oraz przeszkolenie wybranych nauczycieli z tych państw.

W projekcie biorą udział: Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Hiszpańskie Towarzystwo Ornitologiczne (SEO), Słowackie Towarzystwo Ornitologiczne (SOS), Macedońskie Towarzystwo Ekologiczne (MES), Czeskie Towarzystwo Ornitologiczne (CSO) oraz stowarzyszenie BirdWatch z Irlandii (BWI). Partnerem merytorycznym projektu, odpowiedzialnym za stworzenie materiałów dla nauczycieli, został Uniwersytet Gdański.

Fot. Archiwum OTOP