Jak przebiega ocena oddziaływania na środowisko?

Jak przebiega ocena oddziaływania na środowisko?

Ocenę oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, stanowiącą część postępowania w sprawie wydania decyzji środowiskowej, przeprowadza organ właściwy do wydania tej decyzji, czyli:

1. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska (dalej jako RDOŚ) – dla przedsięwzięć należących do grupy I, takich jak między innymi: drogi, linie kolejowe, napowietrzne linie elektroenergetyczne, instalacje do przesyłu ropy naftowej, produktów naftowych, substancji chemicznych lub gazu, sztuczne zbiorniki wodne, także dla przedsięwzięć z grupy I i II realizowanych na terenach zamkniętych oraz przedsięwzięć polegających na zmianie lasu, niestanowiącego własności Skarbu Państwa, na użytek rolny;
2. starosta – w przypadku scalania, wymiany lub podziału gruntów;
3. dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych – w przypadku zmiany lasu, stanowiącego własność Skarbu Państwa, na użytek rolny;
4. wójt, burmistrz, prezydent miasta – dla pozostałych przedsięwzięć.

Przeprowadzenie OOŚ dla przedsięwzięcia z grupy I jest obligatoryjne (przeprowadza się ją zawsze).

Obowiązek przeprowadzenia OOŚ dla przedsięwzięcia z grupy II stwierdza organ właściwy do wydania decyzji środowiskowej. Kwalifikacja jest dokonywana w oparciu o kartę informacyjną przedsięwzięcia oraz kryteria określone w art. 63 ust. 1 UOOŚ. Obowiązek przeprowadzenia OOŚ dla przedsięwzięć z II grupy jest stwierdzany postanowieniem. Postanowienie wydaje się również, jeśli organ nie stwierdzi potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Oba postanowienia mogą być przedmiotem zaskarżenia.

Przed wydaniem decyzji środowiskowej organ właściwy do jej wydania zapewnia możliwość udziału społeczeństwa w postępowaniu, w ramach którego przeprowadza ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko; stwierdzenie postanowieniem braku potrzeby przeprowadzenia oceny wyłącza w takim postępowaniu udział społeczeństwa realizowany na zasadach przewidywanych UOOŚ.

Każdy może wziąć udział w postępowaniu, w ramach którego przeprowadza się OOŚ.

Organ administracji właściwy do przeprowadzenia postępowania z udziałem społeczeństwa podaje do publicznej wiadomości zbiorczą informację – obwieszczenie z wszelkimi danymi niezbędnymi do złożenia uwag i wniosków przez społeczeństwo.

W szczególności publikacji podlega informacja o:

1. przystąpieniu do przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko;
2. przedmiocie decyzji, która ma być wydana w sprawie;
3. organie właściwym do wydania decyzji oraz organach właściwych do wydania opinii i dokonania uzgodnień;
4. sposobie i miejscu składania uwag i wniosków;
5. 21-dniowym terminie ich składania.

Organ prowadzący postępowanie podaje także w Internecie (w publicznie dostępnym wykazie danych na stronie BIP) dane o raporcie oceny oddziaływania na środowisko oraz udostępnia do wglądu we własnej siedzibie raport, do którego przede wszystkim będą się odnosić wnioski i uwagi społeczeństwa.

Uwaga!

• Uwagi lub wnioski złożone po upływie terminu pozostawia się bez rozpatrzenia.
• Uwagi lub wnioski złożone w terminie muszą zostać rozpatrzone.

Wskazówka praktyczna – sposób składania uwag i wniosków
Uwagi i wnioski można złożyć listownie, osobiście w urzędzie lub za pomocą poczty elektronicznej (bez konieczności podpisu elektronicznego). Należy zachować potwierdzenie złożenia uwag (pokwitowanie nadania listu poleconego, potwierdzenie złożenia dokumentu w urzędzie na jego kopii, kopia e-mail), gdyż może ono się przydać na etapie odwołania od wydanej decyzji, gdyby organ zignorował nasze uwagi.

Wskazówka praktyczna – termin składania uwag i wniosków
Termin wylicza się z uwzględnieniem następujących zasad:

• upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu (art. 57 ¤ 1 KPA);
• zawiadomienie społeczeństwa o możliwości składania wniosków i uwag dokonane w formie obwieszczenia musi zostać społeczeństwu ădoręczone”; zgodnie z art. 49 KPA zawiadomienie poprzez obwieszczenie uważa się za dokonane po upływie czternastu dni od dnia publikacji obwieszczenia;
• jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło (art. 57 ¤ 1 KPA).

W postępowaniu OOŚ z udziałem społeczeństwa nie uwzględnia się więc dnia opublikowania obwieszczenia (dnia pierwszego) oraz dnia ădoręczenia” zawiadomienia (piętnastego od dnia publikacji obwieszczenia). Liczymy dni kolejne, kalendarzowe, a nie tylko powszednie (tzw. robocze) – liczymy łącznie z sobotami i dniami ustawowo wolnymi od pracy. Dzień ustawowo wolny od pracy (niedziele oraz najważniejsze święta uznane za wolne od pracy) ma znaczenie dla liczenia terminu tylko wówczas, gdy jest ostatnim dniem terminu. Przyjmuje się wówczas, że termin ulega przedłużeniu i za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni.

Uwaga! Sobota nie jest dniem ustawowo wolnym od pracy (chyba że w sobotę przypada święto uznane ustawowo za dzień wolny od pracy), więc jeżeli termin upływa w sobotę, wnioski lub uwagi musimy wysłać (listownie, e-mailem) najpóźniej w sobotę, ponieważ termin nie ulegnie przedłużeniu do poniedziałku.

Przykład:
Termin do składania uwag i wniosków rozpocznie bieg po upływie terminu doręczenia zawiadomienia o możliwości ich składania (po 14 dniach od dnia publikacji obwieszczenia).
Obliczmy termin doręczenia:
Dzień 1: publikacja obwieszczenia – dzień zdarzenia, od którego liczy się termin, nie wliczamy do terminu doręczenia;
Dzień 2: pierwszy dzień, w którym biegnie termin dla doręczenia informacji;
Dzień 14: upływa termin dla doręczenia – przyjmujemy, że informacja została doręczona tego dnia. Przyjmujemy ten dzień jako dzień zdarzenia, od którego liczy się termin, ale nie wliczamy tego dnia do terminu składania wniosków i uwag (jeżeli jest to niedziela lub święto ustawowo uznane za dzień wolny od pracy – termin doręczenia przedłuży się na kolejny dzień powszedni, pozostałe terminy również się przedłużą o ten dzień).
Obliczmy termin składania wniosków i uwag:
Dzień 15: pierwszy dzień składania wniosków i uwag;
Dzień 35: upływa termin składania wniosków i uwag (jeżeli dzień ten wypada w niedzielę lub święto wolne od pracy – termin upływa w kolejny dzień powszedni – jeżeli jest nim Dzień 36 – wnioski i uwagi możemy złożyć jeszcze 36 dnia).

Każdy ma prawo do składania uwag i wniosków w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa.

Zgłoszone wnioski i uwagi mają jednak charakter wyłącznie konsultacyjny. Organ prowadzący postępowanie nie jest nimi związany i w zakresie podejmowanego rozstrzygnięcia może zająć odmienne stanowisko. Mimo niewiążącego charakteru uwagi i wnioski muszą zostać rozpatrzone przed wydaniem decyzji środowiskowej. Informacje, dane, sugestie, opinie ekspertów złożone w trybie uwag i wniosków – zgodnie z art. 7, 77 i 80 Kodeksu postępowania administracyjnego (dalej jako KPA) traktowane są jako materiał dowodowy w sprawie i funkcjonują na równych prawach z innymi dowodami – wymagają weryfikacji. Uzasadnione uwagi i wnioski wymagają uwzględnienia w postępowaniu, ewentualnie w kończącym postępowanie rozstrzygnięciu. Pominięcie zbadania zasygnalizowanych faktów, nieuwzględnienie tych z nich, które powinny mieć wpływ na rozstrzygnięcie, stanowi przesłanki odwoławcze, prowadzące do uchylenia decyzji środowiskowej w wyższej instancji. W uzasadnieniu decyzji środowiskowej, niezależnie od wymagań wynikających z przepisów KPA, organ musi podać informacje o udziale społeczeństwa w postępowaniu oraz o tym, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę i w jakim zakresie zostały uwzględnione uwagi i wnioski zgłoszone w związku z udziałem społeczeństwa.

Uwaga! Zgłoszenie uwag i wniosków przez organizację ekologiczną w postępowaniu administracyjnym, wymagającym udziału społeczeństwa nie jest równoznaczne z uczestniczeniem w nim na prawach strony. Tym bardziej odnosi się to do sytuacji, w której wnioski i uwagi wniosła osoba fizyczna.

Zgłoszenie samych uwag i wniosków wyczerpuje nasz udział w postępowaniu, jeżeli nie mamy w sprawie indywidualnego, materialnego interesu prawnego (nie jesteśmy stroną postępowania).
Zgłoszenie wniosków i uwag przez osoby fizyczne – poza tym, co oznacza samo w sobie – nie oznacza nic więcej, nie daje żadnych dodatkowych uprawnień formalnych.
Zgłoszenie wniosków i uwag nie daje prawa do dalszego brania udziału w sprawie ani w charakterze strony, ani na prawach strony.
W szczególności – nie uprawnia do złożenia skutecznego odwołania od decyzji środowiskowej.
Jeżeli osoba fizyczna ma własny indywidualny interes prawny – jest stroną postępowania i może w nim czynnie uczestniczyć – nie musi składać w tej sprawie wniosku, jej udział nie jest uzależniony od uznania organu (nie wydaje się postanowienia potwierdzającego, że osoba fizyczna jest stroną postępowania).

Jeżeli natomiast osoba fizyczna nie ma indywidualnego interesu prawnego – nie może na własny wniosek zostać stroną postępowania. Nieco inaczej jest w przypadku organizacji ekologicznej, która – aby uzyskać uprawnienie do czynnego udziału w postępowaniu z udziałem społeczeństwa, włącznie z prawem zaskarżania rozstrzygnięć – powinna na podstawie art. 44 UOOŚ ăzgłosić chęć uczestniczenia w określonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa”.

Wskazówka praktyczna – zgłoszenie chęci uczestniczenia w postępowaniu
Składając wnioski i uwagi – nie zapominajmy o zawarciu w naszym piśmie oświadczenia, iż: „na podstawie art. 44 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, zgłaszamy chęć uczestniczenia w tym postępowaniu”.

Uwaga! Aby rozpocząć czynne działanie w sprawie prowadzonej z udziałem społeczeństwa, organizacja ekologiczna, która zgłosiła chęć uczestniczenia w sprawie, nie musi czekać, jak to ma miejsce w „zwykłym” postępowaniu administracyjnym, na postanowienie organu o dopuszczeniu do udziału w postępowaniu.
W postępowaniu z udziałem społeczeństwa wystarczy jednostronne oświadczenie organizacji o chęci uczestniczenia w postępowaniu, nie ma podstaw prawnych do tego, aby organ wydawał w tej sprawie „pozytywne” postanowienie.
Organ wydaje natomiast postanowienia negatywne – o odmowie dopuszczenia organizacji do udziału w postępowaniu. Wśród przesłanek, które mogłyby uzasadniać takie rozstrzygnięcie, wskazywać można co najwyżej przyczyny formalne, na postanowienie negatywne – organizacji ekologicznej przysługuje zażalenie.

Jakie korzyści daje organizacji ekologicznej bycie uczestnikiem na prawach strony?
Szeroko na ten temat traktuje dział 2.2. Uprawnienia organizacji ekologicznej w postępowaniu administracyjnym jako uczestnika na prawach strony.

Wystarczy zwrócić uwagę, że organizacja ekologiczna niebędąca uczestnikiem postępowania z udziałem społeczeństwa może wnieść wnioski i uwagi tylko
w ciągu 21 dni, w terminie wyznaczonym przez organ.

Jeżeli upłynął 21-dniowy termin wyznaczony przez organ – nie może ich poprawić, uzupełnić, zmienić, rozwinąć ani polemizować z nowymi faktami.

Natomiast organizacja, która na podstawie art. 10 ¤ 1 KPA wyraziła chęć uczestniczenia w postępowaniu jako uczestnik na prawach strony – może wnosić wnioski i uwagi dowolną ilość razy i w dowolnym terminie, aż do wydania decyzji środowiskowej. Oprócz wniosków i uwag o charakterze informacyjno-dowodowym – organizacja ekologiczna występująca jako uczestnik na prawach strony, może, wnosząc formalne wnioski dowodowe, żądać sprawdzenia dowodów złożonych przez inwestora, zgromadzonych przez organ itd.

Uwaga! Oświadczenie o chęci uczestniczenia organizacji ekologicznej w postępowaniu z udziałem społeczeństwa nie musi być zawarte w tym samym piśmie co nasze wnioski i uwagi.
Organizacja ekologiczna może także złożyć samo oświadczenie, nie wnosząc uwag i wniosków.
Może też wnioski i uwagi wnieść w dowolnym momencie po wcześniejszym złożeniu oświadczenia o chęci uczestniczenia w postępowaniu z udziałem społeczeństwa.