Ochrona siedlisk i lęgów ptaków gniazdujących w budynkach
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, jak i znaczna część wrażliwie odbierająca problemy ochrony przyrody obywateli naszego kraju, zauważa z niepokojem, że mimo obowiązujących przepisów siedliska szeregu gatunków ptaków są niszczone w czasie prowadzenia prac termomodernizacyjnych, a ptaki – wbrew prawu – są płoszone i niepokojone. Zbyt często wykonawcy prac remontowych ignorują istniejące przepisy, a inwestorzy przymykają oko na łamanie prawa. Często także zastosowana rekompensata – w postaci budek lęgowych – jest niewystarczająca, źle wykonana, nieprawidłowo zamontowana i przez to zupełnie nie spełnia swojej roli. Staramy się upowszechniać wiedzę o obowiązujących rozwiązaniach prawnych i wyrażamy nadzieję, że będą one przestrzegane.
OTOP stoi na stanowisku, że przepisy chroniące siedliska ptaków powinny być lepiej egzekwowane lub zmienione w sposób zapewniający tym gatunkom należytą ochronę. Dotyczy to także regulacji sposobu przeprowadzania przeglądów na okoliczność występowania siedlisk i gniazd ptaków chronionych przed inwestycją remontową lub termomodernizacyjną oraz sposobu i zakresu dokonywania rekompensaty za zniszczone siedliska.
Jerzyk (Apus apus) oraz inne gatunki zasiedlające budynki, m.in. wróbel, kawka, sikora bogatka, pustułka, jaskółki dymówka i oknówka, a także ich siedliska, gniazda i lęgi objęte są w Polsce ochroną na mocy:
- ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 627 ze zm.),
- rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 7 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 r. poz., 1348),
- podlegają one także ochronie na europejskim terytorium Państw Członkowskich, zgodnie
z art. 1 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (Dz. U. WE L20/7 z dnia 26.01.2010 r.).
Prawidłowe prowadzenie prac termomodernizacyjnych reguluje także ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1409, z 2014 r. poz. 40, 768, 822, 1133, 1200, z 2015 r. poz. 151, 200, 443, 528.) Zgodnie z art. 50 ust. 1 pkt 2 nadzór budowlany wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych wykonywanych w sposób mogący spowodować zagrożenie środowiska.
Za zniszczenie siedlisk jerzyka Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska – w swoim stanowisku dot. niszczenia siedlisk jerzyka z dn. 2.07.2010 r. – uznaje także montowanie kratek w otworach wentylacyjnych budynków, które uniemożliwiają im powrót do miejsc lęgowych, z których korzystały w poprzednich latach. GDOŚ podkreśla również, że inwestor w takim wypadku powinien zapewnić jerzykom budki lęgowe.
Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt w § 10 jako jeden ze sposobów ochrony wymienia dostosowanie sposobów i terminów wykonywania prac budowlanych, remontowych tak aby zminimalizować ich wpływ na zwierzęta i ich siedliska.
Ważnym głosem jest także Stanowisko Komisji Środowiska Senatu RP z dnia 5.03.2013 r. w sprawie ochrony siedlisk i lęgów ptaków gniazdujących w budynkach.