Wyniki 2012

W tym roku 5200 osób wspólnie świętowało Europejskie Dni Ptaków, prowadząc indywidualne obserwacje, uczestnicząc w wycieczkach organizowanych przez wolontariuszy OTOP lub w innych wydarzeniach towarzyszących 20. edycji święta ptaków i ludzi. Zaobserwowano ponad 270 tys. osobników z 200 gatunków.

Ostateczne podium

Europejskie Dni Ptaków od 20 lat są organizowane przez międzynarodową federację BirdLife International, którą w Polsce reprezentuje Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków (OTOP). Do 14 października na stronie internetowej Towarzystwa można było wypełnić Kartę Obserwacji z gatunkami spotkanym podczas pierwszego październikowego weekendu. Po podliczeniu wszystkich kart wiemy, że drugi rok z rzędu najliczniej obserwowanym gatunkiem była zięba – naliczono 38 177 osobników, z czego aż 31 596 w trakcie „Ptasiego Pikniku” zorganizowanego na Mierzei Wiślanej przez Lasy Państwowe i Stowarzyszenie „Drapolicz”.  W porównaniu ze wstępnymi wynikami, jakie uzyskano bezpośrednio po zakończonych obchodach, zmienił się gatunek na drugim miejscu podium. Ostatecznie zajął je szpak z wynikiem 36 785 osobników. Na ostatnią „medalową” pozycję zepchnął czajkę. W tym roku uczestnicy Europejskich Dni Ptaków naliczyli 23 766 czajek. O ostatecznym wyniku w dużym stopniu zadecydowało liczące 10 000 ptaków stado spotkane przy polderze Sątopy-Samulewo (woj. warmińsko-mazurskie) przez uczestników wycieczki zorganizowanej przez Mazurską Grupę Lokalną OTOP.

Trzy najliczniejsze gatunki Europejskich Dni Ptaków 2012

Zięba (fot. Archiwum OTOP)	Szpak (fot. Z.Krzyszczyk)	Czajka (fot. C.Korkosz)

Pierwsza dziesiątka

Wśród 7 pozostałych gatunków, które znalazły się wśród dziesięciu najliczniej obserwowanych podczas tegorocznych Europejskich Dni Ptaków, zdecydowanie dominują gatunki ptaki związane ze środowiskiem wodnym. Jesienią formują one duże stada, które przed odlotem lub w trakcie migracji chętnie zatrzymują się na dużych zbiornikach lub na terenach otwartych, gdzie bardzo łatwo je obserwować. Na ósmym miejscu znalazł się grzywacz – największy krajowy gołąb, który był też jednym z najliczniej migrujących ptaków w całej Europie. Łącznie w 34 krajach uczestniczących w Europejskich Dniach Ptaków 66 118 osób naliczyło 6 mln 269 tys. osobników należących do ponad 400 gatunków.

Tabela przedstawiająca 10 gatunków ptaków najliczniej obserwowanych podczas polskich obchodów Europejskich Dni Ptaków

Pobierz zestawienie wszystkich gatunków obserwowanych podczas EDP 2012 (w zestawieniu nie uwzględniono 9 tys. nieoznaczonych gęsi, widzianych przez uczestników „Ptasiego Pikniku”) 

Ornitologiczne ciekawostki

Największe zainteresowanie obserwatorów wzbudzały gatunki, które pojawiają się w Polsce niezwykle rzadko. W sobotę 6.10 zespół obserwatorów z Lubelskiego Towarzystwa Ornitologicznego wypatrzył na stawach w Kocku biegusa długoskrzydłego. To dopiero 4. w historii Polski obserwacja tego gatunku, żyjącego w arktycznej strefie Ameryki Północnej i wschodniej Syberii. Inny amerykański biegus – biegus arktyczny – pojawił się stosunkowo niedaleko, na stawach w Jagodnem, a także w ostoi IBA Zbiornik Mietkowski na Dolnym Śląsku, gdzie widzieli go uczestnicy wycieczki zorganizowanej przez Dolnośląską Grupę Lokalną OTOP.  Z Syberii przyleciała świstunka żółtawa, która została zaobrączkowana przez uczestników obozu naukowego Akcji Bałtyckiej w Bukowie (zachodniopomorskie). Wybrzeże Bałtyku, wzdłuż którego prowadzi jeden z najważniejszych szlaków ptasiej migracji, dostarczyło obserwacji wielu innych ciekawych gatunków, m.in. nurów rdzawoszyjego i czarnoszyjego, bernikli obrożnej, bernikli białolicej, bernikli rdzawoszyjej i rybitwy popielatej. Uczestnicy wycieczki na stawy w Objezierzu (ostoja ptaków IBA „Dolina Samicy”) mieli szczęście oglądać młodą czaplę purpurową, a w ostoi „Bagno Pulwy” na Mazowszu spotkano aż 11 świergotków rdzawogardłych (przedstawiciele tego gatunku byli widziani również w Krasnymstawie i Werbkowicach w woj.lubelskim, we Wrocławiu i Imbramowicach na Dolnym Śląsku oraz w Krynicy Morskiej (pomorskie) i na polach między Kielcami a Masłowem (świętokrzyskie).

Uczestnicy Europejskich Dni Ptaków spotkali również kilku spóźnionych ptasich wędrowców. Bocian czarny był widziany podczas wycieczki w Janowie Podlaskim (lubelskie) i wycieczki na Stawy Monowskie (małopolskie). W Szałach koło Kalisza oraz w miejscowości Mokronosy (wielkopolskie) spotkano bociana białego – być może te osobniki będą podejmowały próbę przezimowania w Polsce. Późne obserwacje rybitw pochodzą m.in. z Lubelszczyzny (rybitwa czarna w ostoi IBA Zbiornik Nielisz) oraz ze Śląska (rybitwa białowąsa na Zbiorniku Poraj podczas wycieczki zorganizowanej przez Częstochowską Grupę Lokalną OTOP).

Sporym zaskoczeniem dla uczestników wycieczki zorganizowanej w Gdańsku przez Iwonę Grabowską było spotkanie z nimfą, którą wypatrzyły dzieci w dzielnicy św. Wojciech. Gatunek pochodzi z Australii, a osobnik z Gdańska najprawdodobniej uciekł komuś z mieszkania.

Nimfa (fot. Iwona Grabowska)

Święto ptaków, święto ludzi

W tym roku Europejskie Dni Ptaków były świętowane nie tylko podczas pierwszego weekendu października, lecz również w poprzedzającym je tygodniu. Dotyczyło to zwłaszcza szkół i przedszkoli, które aktywnie zaangażowały się w przybliżanie swoim podopiecznym zainteresowania światem tych zwierząt. W Warszawie do akcji przyłączyło się m.in. 1200 uczniów Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr 342. Zespół Szkół im. Powstańców Wielkopolskich w wielkopolskim Brennie zorganizował z okazji EDP spotkanie z fotografem, Panem Piotrem Dziełakowskim. Jego wystawę „Ptaki – Natura 2000” podziwiało ponad 200 osób. W obchody święta ptaków i ludzi zaangażowały się również przedszkola, m.in. Przedszkole 86 „Tęczowy Świat” w Poznaniu, Przedszkole Samorządowe nr 2 w Libiążu czy Niepubliczne Przedszkole „Skrawek Nieba” w Kowalach (pomorskie). Zajęcia poświęcone ptakom cieszyły się dużą popularnością, o czym świadczą nadsyłane do OTOP relacje od organizatorów:

– (…) po naszym ptasim dniu mieliśmy wiele telefonów od rodziców, którzy byli zaskoczeni informacjami, jakie dzieci przyniosły z przedszkola, np. dotyczącymi zwyczajów oraz jadłospisu bociana (Agnieszka Tlaga, Niepubliczne Przedszkole „Skrawek Nieba”)

– Po zakończonej uroczystości wszystkie plakaty zostały wyeksponowane na gazetkach z informacjami dla rodziców, zachęcając tym samym całą społeczność przedszkolną do obserwowania, podziwiania i zachwycania się ptasimi migracjami podczas rodzinnych spacerów i wycieczek. (Bożena Nowak, Przedszkole nr 86 „Tęczowy Świat”).

Co najmniej 350 osób wzięło udział w „Ptasim Pikniku”, zorganizowanym przez Lasy Państwowe przy współpracy ze Stowarzyszeniem DRAPOLICZ w Krynicy Morskiej. Wspólnie obserwowano, liczono, a także obrączkowano ptaki. Impreza cieszyła się ogromnym powodzeniem.

Dzięki imprezom towarzyszącym, wycieczkom oraz indywidualnym obserwatorom, Polska znalazła się w czołówce państw pod względem liczby uczestników Europejskich Dni Ptaków. Pragniemy gorąco podziękować wszystkim, którzy poświęcili swój czas na przygotowanie wspólnego świętowania. Mamy nadzieję, że spotkamy się wszyscy na przyszłorocznych obchodach, a wcześniej podczas Zimowego Ptakoliczenia, które odbędzie się 26 i 27 stycznia 2013.

Liczba uczestników obchodów Europejskich Dni Ptaków w poszczególnych województwach