Spacer hydromorfologiczny nad rzeką Wełną

W niedzielę 1 października 2023 wspólnie z Muzeum Młynarstwa w Jaraczu zorganizowaliśmy spacer hydromorfologiczny nad rzeką Wełną.
Hydromorfologia zajmuje się opisywaniem hydrologicznych i morfologicznych (fizycznych) elementów, które budują rzekę. Podczas warsztatów uczestnicy mieli okazję spróbować określić stopień naturalności rzeki. Budowa koryta, skarp, typ nurtu, roślinność w rzece oraz na brzegach, skarpy czy sztuczne umocnienia – to wszystko elementy, na które wspólnie patrzyliśmy krytycznym okiem badacza. Uczyliśmy się, na jakie elementy środowiska zwracać uwagę, żeby znaleźć zarówno ślady naturalności jak i ślady przekształceń dokonanych przez człowieka, czyli zmian antropogenicznych.

Fot. Irka Jazurkiewicz

Wszyscy spróbowali przeprowadzić ocenę rzeki metodą Hydromorfologicznego Indeksu Rzecznego, wykorzystywanego przy monitoringu stanu wód przez instytucje państwowe i naukowców. Metoda okazała się bardzo przyjazna i nieskomplikowana nawet dla nowicjuszy, chociaż aby w pełni wykorzystać jej możliwości, wymaga odpowiedniej wprawy i doświadczenia na rzekach o różnym stopniu przekształcenia.

Wełna okazała się rzeką o bardzo wysokim stopniu naturalności. Obserwowaliśmy elementy morfologiczne charakterystyczne dla dzikich rzek — bystrza, plosa, odsypiska brzegowe, erodujące podcięcia brzegu. Dużą ciekawostką dla wielu osób były słaborozmywalne pokłady gliny w dnie, tworzące masywne „bloki” w korycie rzeki.

Fot. Irka Jazurkiewicz

Jednocześnie przyglądaliśmy się naszej relacji z rzeką. Czy jest nam bliska, jakie cechy decydują o tym czy chętnie spędzamy nad nią czas? Czy mamy wspomnienia związane z rzeką Wełną, czy w ogóle z rzekami? Liczymy na to, że w przyszłości uczestnicy chętniej zwrócą uwagę na rzeki w ich najbliższym otoczeniu.

Fot. Irka Jazurkiewicz

BioBlitz hydromorfologiczny jest realizowany w ramach projektu „Rzeka nie jest rzeczą”.

Projekt realizowany jest przez OTOP i Fundację Greenmind finansowany jest przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy EOG i Funduszy Norweskich w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny

Patronat nad projektem objęła Koalicja Ratujmy Rzeki.