Lotnisko Tykocin (2010-2011) - OTOP

Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków i Polska Zielona Sieć, mając na względzie skutki środowiskowe i bezpieczeństwo publiczne, apelowały o wstrzymanie planów budowy lotniska regionalnego w Tykocinie.

Pod koniec października 2009 r. zakończyły się konsultacje społeczne, w ramach postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla lotniska w województwie podlaskim. Nie upłynął jeszcze czas potrzebny na wnikliwe zapoznanie się z nimi, a już Marszałek Województwa poinformował o dalszych planach urzędu, co do realizacji inwestycji w pobliżu Tykocina w Dolinie Narwi. Marszałek województwa zapowiedział, że nie czekając na decyzję środowiskową - zleci przygotowanie studium wykonalności lotniska dla lokalizacji w pobliżu Tykocina. Zapowiadając przetarg na studium wykonalności Marszałek przesądził o lokalizacji lotniska, zanim z aktami sprawy zapoznał się Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Białymstoku.

Zdaniem OTOP i PZS decyzje dotyczące lotniska na Podlasiu podejmowane przez podlaskie urzędy są pochopnie i nie są oparte na rzetelnych analizach. Raport o oddziaływaniu na środowisko przedstawiony w konsultacjach społecznych nie może być podstawą do wydania decyzji środowiskowej. Nie zawiera, wymaganej przez prawo, analizy wpływu budowy w planowanych lokalizacjach na obszary Natura 2000 i parki narodowe. W raporcie o oddziaływaniu na środowisko analizom poddano tylko 3 lokalizacje, choć na wcześniejszym etapie rozważano ich aż 7. Wszystkie 3 miejsca poddane ocenie są szczególnie niekorzystne ze względu na swoje położenie w pobliżu obszarów cennych przyrodniczo. Raport wymienia następujące obszary Natura 2000 w okolicy rozważanych lokalizacji lotniska:

• OSO Bagienna Dolina Narwi (PLB200001),
• SOO Narwiańskie Bagna (PLH200002),
• OSO Ostoja Biebrzańska (PLB200006),
• SOO Dolina Biebrzy (PLH200008),
• OSO Puszcza Knyszyńska (PLB200003),
• SOO Ostoja Knyszyńska (PLH200006),
• OSO Bagno Wizna (PLB200005),
• SOO Ostoja Narwiańska – Shadow List

Zupełnie jednak nie analizował wpływu budowy portu lotniczego i związanego z nim ruchu lotniczego na integralność tych obszarów.

Preferowana przez inwestora lokalizacja lotniska koło Tykocina (precyzyjnie: Sawino–Saniki-Bagienko), w którym pas startowy skierowany jest dokładnie na osi Bagienna Dolina Narwi - Dolina Biebrzy, budzi poważne zastrzeżenia. Lądujące samoloty typu Boening 735 oraz GV5 będą schodzić poniżej pułapu 1000 m w odległości ponad 25 km od lotniska, a startujące samoloty typu Boening 735 osiągną taki pułap dopiero w odległości większej niż 10 km od lotniska. Wynika z tego, że nad znacznymi obszarami Doliny Biebrzy (Biebrzański Park Narodowy, ostoja Natura 2000, Ostoja RAMSAR) i Doliny Narwi (Narwiańskie Park Narodowy, ostoja Natura 2000) będą odbywać się regularne przeloty samolotów na pułapie niższym niż 1000 m. Nad obszarami ostoi Natura 2000 położonymi najbliżej lotniska samoloty będą osiągać pułap poniżej 500 m, a nawet poniżej 200 m. Zgodnie z koncepcją programowo-przestrzenną lotniska łączna ilość operacji lotniczych w horyzoncie czasowym 2049 wyniesie 6223/rok (średnio: 17/doba). Oznacza to praktycznie ciągły ruch lotniczy nad obszarami chronionymi.

Lokalizacja lotniska koło Tykocina spowoduje znaczący spadek znaczenia obszaru Natura 2000 OSO „Ostoja Biebrzańska” zarówno jako lęgowiska, jak i przystanku podczas migracji ptaków. Dolina Biebrzy jest ostoją wielu rzadkich gatunków ptaków, w tym również zagrożonych wyginięciem w skali świata. Tutaj wyprowadzają one lęgi lub odpoczywają w trakcie migracji (zwłaszcza wiosennych). Przelatujące nisko samoloty będą powodowały stres i płoszenie ptaków, będą przyczyną śmiertelności ptaków w wyniku kolizji. W konsekwencji pogorszy się stan populacji awifauny, również gatunków, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000.

W osi pasa startowego proponowanej lokalizacji lotniska pod Tykocinem znajduje się Bagno Ławki, jeden z najcenniejszych przyrodniczo obszarów w Biebrzańskim Parku Narodowym. Jest ono główną ostoją wodniczki (gatunku zagrożonego wyginięciem w skali globalnej) w Unii Europejskiej, drugą, co do wielkości, na świecie. Występuje tu blisko 10% światowej populacji tego gatunku. Występują tu ponadto siedliska wielu innych gatunków z załącznika I Dyrektywy Ptasiej, jak: cietrzew, błotniak stawowy, błotniak łąkowy, kropiatka, zielonka, derkacz, żuraw, dubelt i uszatka błotna oraz mechowiska – siedlisko przyrodnicze z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej, będące siedliskiem lipiennika Loesella i Drepanocladus vernicosus – gatunków roślin z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej.

Zarząd Województwa Podlaskiego na lotnisko przeznaczył ponad 66 mln euro. Z obecną dokumentacją inwestycja ta jednak nie ma żadnych szans na dofinansowanie ze środków unijnych. Taki koszt bowiem kwalifikuje przedsięwzięcie do grupy tzw. projektów dużych, które wymagają akceptacji Komisji Europejskiej, a ta jest wyczulona na sprawy ochrony środowiska. O ile ignorancja urzędników i inwestorów w sprawach związanych z ochroną przyrody jest niestety smutną praktyką, to dziwi podejście do tak poważnej kwestii jak bezpieczeństwo lotów. Analizy zlecone przez Urząd Marszałkowski nie podejmują tej kwestii, mimo istniejącego zagrożenia.

Budowa lotniska w pobliżu terenów dużych koncentracji ptaków, to szkodzenie nie tylko przyrodzie, ale także świadome stwarzanie znacznego zagrożenia dla ruchu lotniczego i narażanie przyszłych pasażerów. W tym kontekście dziwi forsowanie budowy lotniska pod Tykocinem i decyzje Urzędu Marszałkowskiego podejmowane w pośpiechu. Podchodzące do lądowania samoloty schodzą na pułap mniejszy niż 1000 m już 25 km od pasa startowego, wchodząc tym samym w strefę 150-1000 m, gdzie dochodzi do prawie 30% kolizji. Podstawowe zagrożenie dla bezpieczeństwa lotów stwarzają kolizje z gęsiami i innymi ptakami o zbliżonej masie, które w okolicach doliny Biebrzy i Narwi występują w dużych ilościach. Im bliżej lotniska znajdują się siedliska użytkowane przez ptaki tym ryzyko kolizji jest większe, bo ptaki nie poruszają się ściśle ustalonymi korytarzami. Ignorowanie tych faktów jest nieodpowiedzialne.

Pomimo uwag i wniosków przedstawionych przez OTOP i inne organizacje pozarządowe oraz zaniepokojonych licznych mieszkańców okolic Tykocina podczas konsultacji społecznych, RDOŚ w Białymstoku wydał decyzję środowiskową zezwalającą na budowę portu lotniczego w zakolach Narwi. OTOP odwołał się od niej do Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie.
Po wielu miesiącach analizy i zabraniu dodatkowych opinii eksperckich, GDOŚ w pierwszych dniach stycznia 2011 r. uchylił w całości niebezpieczną decyzję środowiskową dla lotnika pod Tykocinem.
Wpłacam